Vertaald proza

Mercè Rodoreda: Gebroken spiegel

door Jacqueline Visscher

De indringende monoloog van Natàlia uit de vorige vertaalde roman van Mercè Rodoreda, Colometa, heeft in Gebroken spiegel plaatsgemaakt voor een alwetende vertelstem die vanuit verschillende perspectieven het familieleven rond mevrouw Teresa Valldaura belicht. Voor deze familiekroniek heeft Rodoreda niet alleen een andere vertelstem gekozen; kwam het hoofdpersonage van Colometa nog uit de lagere klasse, in deze roman is het juist de gegoede burgerij die wordt geportretteerd, met als centrale plaats van handeling niet de volkse wijk Gràcia, maar een schitterende villa in een Barcelonese buitenwijk. Ook de tijd is veel omvattender. In plaats van de enkele decennia rond de burgeroorlog waarover Natàlia vertelt, volgen we in Gebroken spiegel drie generaties van een familie, beginnend in de 19de eeuw tot ongeveer halverwege de 20ste eeuw. Historische omstandigheden als de rellen in Barcelona, de Tweede Republiek en de burgeroorlog worden in het verhaal slechts zijdelings aangestipt, al is met name de burgeroorlog van grote betekenis voor het verval van de villa.
 
Overkoepelend in de roman zijn geheimen en de liefde, een liefde die zich in vele gedaanten voordoet: de liefde van een oude, rijke man voor een beeldschoon marktverkoopstertje, dat opklimt tot het centrale personage mevrouw Teresa. Opportunistische liefde, overspelige liefde, incestueuze liefde, onmogelijke liefde, ware liefde, kortom, vele facetten van dit aloude thema vindt men terug in deze monumentale roman. Een andere constante is de tijd en het verval. Van de prachtige Barcelonese villa en de familie Valldaura rest tegen het einde van het verhaal geen enkele grandeur meer. Alles, zelfs de prachtige rozenstruiken waar mevrouw Teresa zo van genoot, is dood, gebroken als de spiegel waarin de oude dienstmeid Armanda fragmenten van het verleden weerspiegeld ziet. Een verleden dat ook in de roman fragmentarisch gestalte krijgt middels de blik van uiteenlopende personages, zowel mannelijke als vrouwelijke, die op enigerlei wijze tot de familie behoren.
 
Zo optimistisch en hoopvol als Colometa eindigt, zo triest en droevig is het laatste hoofdstuk van Gebroken spiegel. Wat wel gelijk is gebleven, is Rodoreda's stijl. In eenvoudige bewoordingen weet ze prachtige, poëtische beelden te scheppen en een beklemmende intimiteit op te wekken in een van symboliek doortrokken roman. Complexer opgezet dus, maar niet minder indringend. Colometa behoort inmiddels tot de Catalaanse klassiekers; Gebroken spiegel doet daar zeker niet voor onder.  
 
Mercè Rodoreda: Gebroken spiegel, Meulenhoff, Amsterdam 2008, 365 p. ISBN 9789029079587. Vertaling van Mirall trencat
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 

deze pagina printen of opslaan