Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2019

Erik Vlaminck: Een berg mens onder witte lakens

door Jooris van Hulle

Mensen die in de ogen van vele anderen nauwelijks iets betekenen, of naar wie alleszins niet geluisterd wordt, daar lijkt het Erik Vlaminck om te doen in zijn prozateksten en monologen. Neem zijn op geregelde tijdstippen verschijnende columns, waarin doorgaans sociale onrechtvaardigheid wordt aangeklaagd door dikke Freddy die letterlijk en figuurlijk uit de boot van sociale welvaart en eraan gerelateerde voorzieningen is gevallen. Of neem de roman Suikerspin, waarin Vlaminck het wereldje van de forains tekende.  
 
In Een berg mens onder witte lakens wordt het hoge woord gevoerd door een trucker die – zij het toevallig – Vlamincks levenspad komt te kruisen wanneer zij kamer moeten delen in het ziekenhuis. André – zo heet zijn medepatiënt – komt in kamer 226 in monologen aan het woord, de schrijver beperkt er zich ogenschijnlijk toe alles passief te ondergaan. Zo passief zelfs dat André het hem voor de voeten gooit:  
 
‘Gij zijt een raar figuur. Ik denk dat gij te veel nadenkt. Hoe meer een mens nadenkt, hoe minder hij lacht. Dat heeft in de gazet gestaan.’
 
Naast de monologen van André zijn er de chronologisch opgevatte hoofdstukken die in de meer afstandelijke hij-vorm het leven van André in kaart brengen. Er is zijn huwelijk met Karlien, dochter van een fleurist, de manier waarop hij samen met haar een vrachtwagenbedrijf uit de grond stampt. Tot er meer dan een kink in de kabel komt: zijn beste vriend en collega-chauffeur raakt blijvend gehandicapt na een ongeval, zelf rijdt hij, in dronken toestand nota bene, een jonge man dood en pleegt vluchtmisdrijf. Wat volgt is somberheid en tristesse troef: hij zoekt soelaas bij een andere vrouw, ziet zijn huwelijk op de klippen lopen, maakt de dood van een van zijn kinderen mee en moet lijdzaam toezien hoe zijn andere zoon en dochter het evenmin lijken te gaan rooien. Wat de kern uitmaakt van André’s levensverhaal komt de lezer vooral te weten via de cafégesprekken die hij – fabulant als hij is – in De Volksvriend voert en waar hij onder meer Leon van Riel – wie het oeuvre van Erik Vlaminck eerder heeft gevolgd, ontmoet hier een oude bekende – als vaste mede-stamgast mag begroeten.
 
Een berg mens onder witte lakens laat in een rechttoe rechtaan spreektaal (het gebruik van de gij-vorm is daar een typisch voorbeeld van) het ongenuanceerde denken en oordelen van zo iemand als André zien: ‘zwarten’ hebben voor hem niets te maken met ‘negers’, maar zijn allen zonder uitzondering ‘mannen die in de oorlog aan de kant van Dolfke stonden’; de ‘vreemdelingenmiserie’ heeft voor hem niet alleen te maken met de migranten die hier hun geluk komen zoeken, maar evengoed met de ‘platkoppen’, chauffeurs uit Oost-Europa met wie niet te praten valt. Wat Vlaminck André in de mond legt, is wat velen, zeker aan de cafétoog, denken en verkondigen.  
 
Maar Een berg mens onder witte lakens is geen pamflet. Vlaminck heeft oog en oor voor het individuele drama van André en diens gezin. In de taal van André: ‘Sommige dingen waaien altijd weer op. Het is gelijk met vettige frietzakken en rottende herfstbladeren.’ Hoe het verleden altijd weer blijft opspelen en levens blijft bepalen, is een van de onderliggende thema’s die het boek onmiskenbaar een meerwaarde verlenen.
 
Erik Vlaminck: Een berg mens onder witte lakens, Vrijdag, Antwerpen 2019, 214 p. ISBN 9789460017308. Distributie Elkedag Boeken 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri