Vertaald proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2019

Arthur Schnitzler: Vlucht in de duisternis. Novelle

door Carl De Strycker

Vlucht in de duisternis is, na Sterven en Beate en haar zoon, de derde novelle van Arthur Schnitzler die niet eerder in het Nederlands beschikbaar was, in een vertaling van Jef Rademakers. Deze keer gaat het om Schnitzlers laatste bij leven verschenen boek – hij overleed op de dag dat de eerste recensie ervan verscheen. De cover van de publicatie vermeldt: ‘Zijn allerlaatste boek, de lang verzwegen novelle’, en ook de uitleiding doet er alles aan om duidelijk te maken dat het verhaal controversiële stof zou bevatten. Gesuggereerd wordt dat Schnitzler het al veel eerder schreef, maar pas aan het einde van zijn leven publiceerde omdat het te sterk aan zijn eigen situatie raakte. De vertaler, die ook voor het nawoord tekent, ziet parallellen in de relatie tussen de hoofdpersonen en Schnitzlers verhouding tot z’n broer, tegenover wie hij een minderwaardigheidscomplex gehad zou hebben. Bovendien hangt Rademakers een heel verhaal op over Schnitzlers zeer actieve seksleven vol avontuurtjes, hoewel dat niets ter zake doet in het kader van de verschenen tekst. Waarschijnlijk is dat allemaal bedoeld om de novelle – een typisch verhaal van Schnitzler waarin een mentaal probleem fijnzinnig wordt ontleed – wat meer gewicht te geven, want het is zeker niet zijn sterkste verhaal.
 
Vlucht in de duisternis gaat over de Sektionsrat – een hoge ambtenaar in het Wenen uit de tijd van de dubbelmonarchie – die na een langdurig ziekteverlof (nu zouden we zeggen: na een burn-out) zijn leven weer wil opnemen. Hij is vroeg weduwnaar geworden, is kinderloos en niet erg vlot met de dames, en vooral: hij is bijzonder angstig en paranoïde. Wanneer hij een vriend aan waanzin ten onder ziet gaan, bezorgt hij zijn broer Otto, een gerenommeerd arts, een wilsbeschikking waarin hij verklaart dat die hem moet euthanaseren mocht hij zelf in een dergelijke situatie verkeren. Vervolgens ontwikkelt Robert een hele rist dwanggedachten: hij weet niet meer zeker of zijn vrouw een natuurlijke dood is gestorven of dat hij daar een handje bij geholpen heeft, hij denkt geschaduwd te worden en te zullen worden gearresteerd, meent dat men het op hem gemunt heeft en dat hij vergiftigd zal worden en bedenkt dan plots dat de wilsverklaring die hij Otto ter hand stelde een vrijgeleide zou kunnen zijn om hem zomaar te doden. Als hij het document terug wil en Otto hem lacherig zegt dat hij het niet kan vinden of misschien zelfs al lang vernietigd heeft, vermoordt Robert zijn broer, waarna hij zelfmoord pleegt.
 
Net zoals in zijn beste werk onderzoekt Schnitzler in Vlucht in de duisternis een geestelijke afwijking. Heel sterk tekent hij de neuroses en de achtervolgingswaan van zijn hoofdpersonage, en de steeds hevigere vorm waarin ze optreden tot ze onvermijdelijk tot een drama moeten leiden. Schnitzlers psychologisch inzicht staat buiten kijf. Tegelijk heeft deze novelle een wat rommeliger karkater dan zijn sterkste werk, met nevenpersonages en -intriges die niet altijd functioneel lijken. Niettemin is het prachtig dat ook deze tekst nu voor het Nederlandstalige publiek toegankelijk is. Het is uitkijken naar welk verhaal Rademakers als volgende van zijn lievelingsauteur opdiept en ons presenteert.
 
Arthur Schnitzler: Vlucht in de duisternis, Aspekt, Soesterberg 2019, 154 p. ISBN 978946336500. Vertaling van Flucht in die Finsternis door Jef Rademakers 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2024

Alle tijden zijn onzeker

Joke van Leeuwen

Een kat, een man en twee vrouwen

Junichiro Tanizaki

Het mes in het vuur

Ingeborg Arvola

Ik wens mijn huis as

Daria Serenko

Konvooi. Reizen naar een land in oorlog

Tommy Wieringa

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2024

Brand

Anke Kranendonk

Dit boek is vóór de wolf

Bibi Dumon Tak, Barbara Stok (ill.)

Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de vos. Een hervertelling op rijm

Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen, Wendy Panders (ill.)

Over goden en mensen. De mooiste Griekse mythen herverteld

Daan Remmerts De Vries, Douwe Dijkstra (ill.)

Rock de Pinguïn! Het ultieme pinguïnboek

Joukje Akveld, Kees de Boer

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri