Met de nieuwste uitgave van Frederik Buyckx (1984), Jesus, Make-up and Football, worden de grenzen van het begrip ‘fotoboek’ verlegd. De afbeeldingen ontsnappen letterlijk aan de verticaal gevouwen softcover die zelf geen beelden toont, maar als een flyer de volledige Engelstalige tekst van het boek bevat. Het lijkt niet op een boek , maar ook ook niet op magazine.
Eigenlijk doet het meer denken aan een een lange strook harmonicapapier die aan weerszijden van de rechtervouw bedrukt is, terwijl de linkervouwen tot een blok gelijmd worden (naar verluidt een variant op de zogenaamde Japanse binding). Dat maakt dat de plooipagina’s dik aanvoelen, maar opensnijden (zoals bij oude boeken) heeft geen zin aangezien de binnenkant van de geplooide bladzijde onbedrukt is. Zo slaagt de uitgever erin om op relatief dun papier kwalitatief hoogstaande foto’s te drukken, zonder verkleuring door bedrukking aan de achterkant.
Het geeft de uitgave een verrassende dynamiek, maar doet tevens de vraag rijzen bij de boekenliefhebber over de kwetsbaarheid van het product. Een enkele foto wordt recto verso over twee bladzijden afgedrukt, met zichtbare witte achterkant van de rest gescheiden, maar de meeste foto’s worden verso recto gedrukt zodat je de foto telkens in twee fasen moet bekijken door de bladzijde om te slaan (er is geen mogelijkheid om met een flap een foto volledig open te slaan).
Een vorm van coupage waarbij delen van opeenvolgende foto’s met elkaar geconfronteerd worden en individuele foto’s partieel en als aanvullende sequentie getoond worden. Door de aparte presentatie wordt het verhaal van het eerste deel van de foto aangevuld of bijgestuurd als je het tweede deel van de foto bekijkt. Bovendien ga je onvermijdelijk een deel van de voorafgaande of volgende foto bij het verhaal betrekken. Zo lijkt er een organisch geheel, een eindeloze stroom van beelden te ontstaan, die niet los van elkaar gezien kunnen worden.
Enkel als je de binding zou losmaken kun je foto’s, en bij uitbreiding de volledige strook foto’s, in één opslag bekijken. Alleen heb je dan geen fotoboek meer. Niets is meer wat het lijkt. Documentaire fotografie met een surrealistisch trekje? Enige inhoudelijke samenhang lijkt wel een voorwaarde.
Thematisch zijn de favella’s van Rio De Janeiro het onderwerp van Jesus, Make-up and Football. Meteen drie bepalende bezigheden die het harde leven in de sloppenwijken van Brazilië kleur geven. Hoewel onderhuids nog steeds aanwezig, zijn drugs en geweld minder bepalend voor dit fotoboek, mede omdat in de aanloop naar het WK voetbal (2014) en de Olympische Spelen (2016) de favela’s worden ‘schoongeveegd’ door de overheid, zodat de beruchte straatbendes uitwijken naar de hoger gelegen uithoeken.
Het is Filip Huysegems die op de cover verslag doet van de situatie ter plekke, fotograaf Buyckx beperkt zich tot de taal van beelden. Zijn foto’s staan voor taferelen uit het dagelijkse leven, van close-ups en portretten tot street views. Enige vorm van pose is vaak aanwezig (Buyckx werkte een tijdje als designer in de reclamewereld), maar dankzij de Zuid-Amerikaanse flair veel minder opvallend dan de soms wat onbeholpen mensen die in zijn vorige boek, Moving Albania (2011, d’ Jonge Hond), voor de camera plaatsnamen — hoewel die schroom deel uitmaakt van het transformatieproces van Albanië dat Buyckx registreerde.
Toch blijven de beelden met de meest toevallige en natuurlijke uitstraling het sterkst nazinderen. 2013 is het jaar van de grote doorbraak met een reeks bekroningen in het spoor van Jesus, Make-up and Football, zoals de Nikon Young Photographer Press Award 2013, de Paule Pia Prijs 2013 en een eervolle vermelding World Press 2013. Een breder beeld van zijn oeuvre vind je ook op www.frederikbuyckx.be
Frederik Buyckx: Jesus, Make-up and Football, Lannoo Tielt, 2013, [150] p. :ill. ISBN 9789401412261.
deze pagina printen of opslaan