Vertaald proza

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2019

Nicolas Mathieu: De uitzichtlozen

door Jan Baes

Opgejut door zijn neef ontvreemdt de veertienjarige Anthony Casati de motor van zijn vader om, twintig kilometer verderop, in een villa te gaan fuiven op uitnodiging van Clem(entine) en Steph(anie), twee burgermeisjes die ze ontmoet hebben op het 'blotebillenstrand' van het provinciestadje Heillange. Wanneer een jonge herrieschopper, de hasjdealer Hacine Bouali uit de allochtone schilderswijk, de boel komt verstieren is het uit met de pret en verdwijnen een na een de feestvierders, die zich al flink te goed hebben gedaan aan drank en soft drugs. Als ook Anthony weg wil, is de motor verdwenen. Gestolen. Er zit niets anders op dan te voet terug te keren.
 
De diefstal van de motor is de trigger waarop dit verhaal berust, dat zich langzaam als een indringend sociaal fresco ontwikkelt. Anthony weet dat zijn vader hem beurs zal slaan als hij de verdwijning ontdekt en ook dat de dief niemand anders is dan Hacine. Zijn moeder besluit bij Hacine's vader verhaal te halen waarop deze zijn zoon met de steel van een houweel afranselt en besluit dat ze terugkeren naar Marokko. Vooraleer ze vertrekken, levert Hacine de motor af bij Anthony's huis waar hij hem voor de deur in brand steekt.
 
Hoewel de auteur een meester is in het opbouwen van spanning en er over het hele boek een waas van onheil en noodlot hangt, gebeurt vrijwel nooit wat de lezer verwacht of vreest. Het leven is zelden een Griekse tragedie, ook niet in een slaperig stadje in het noordoosten van Frankrijk waar, sinds het verdwijnen van de industrie, armoede en werkloosheid troef zijn. Het verhaal begint in 1992, het jaar waarin het bedrijf Metalor ophoudt te bestaan en eindigt in 1998, het jaar waarop Frankijk kans maakt op de Wereldcup Voetbal. De jaren ook waarin stadjes als Heillange de omslag trachten te maken naar een diensteneconomie en hun toeristische kaarten uitspelen.
 
Dat alles gaat volkomen voorbij aan de beide protagonisten, Anthony ('een verstekeling in het eigen leven') en Hacine ('een hart gevangen in prikkeldraad') die, meestal uit pure verveling, het gevaarlijke spelletje spelen van talloze adolescenten in het perifere Frankrijk: experimenteren met drugs, zich laveloos drinken, meisjes en seks achterna jagen en daarbij hun vermeende stoerheid etaleren. We volgen hen en hun respectieve families, vrienden en lieven op weg naar volwassenheid, een stadium dat ze zes jaar later blijkbaar nog niet hebben bereikt.
 
Ondanks een diepgewortelde rancune en een onverantwoordelijke levenshouding, die tot de grondstroom hoort van hun bestaan, blijkt de drang tot overleven toch sterker. 'Het leven zou doorgaan. Dat was het moeilijkste. Het leven zou doorgaan', klinkt het aan het einde, dat ook in deze realistische coming of age roman open zal blijven. Er is veel gebeurd en er is niets gebeurd.
'De verstrijkende tijd had niet altijd slechte bedoelingen.'
 
Een indringend en bijzonder knap geschreven tijdsbeeld, beleefd door de ogen van diegenen die meestal geen sporen nalaten, Vies minuscules, zoals het heet in een boek van Pierre Michon. Of zoals het motto met een wijsheid van Jezus Sirach poneert: 'Ils ont péri comme s'ils n'avaient jamais existé, / Ils sont devenus comme s'ils n'étaient jamais nés, / Et, de même, leurs enfants après eux.' (ze zijn verdwenen alsof ze nooit hadden bestaan, alsof ze nooit waren geboren; en zo verging het ook hun kinderen).
 
Nicolas Mathieu kreeg voor De uitzichtlozen in 2018 terecht de Prix Goncourt.
 
Nicolas Mathieu: De uitzichtlozen, Meulenhoff, Amsterdam, 2019, 413 p. Vertaling van Leurs enfants après eux door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre. ISBN 9789429093453. Distributie Lannoo 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri