Poëzie

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2019

Koen Stassijns: Hemelingen

door Dirk De Geest

Koen Stassijns schrijft al sinds jaar en dag poëzie, maar de jongste jaren was het toch opvallend stil geworden rond zijn werk en zijn persoon. In plaats daarvan kwamen tal van thematische poëziebloemlezingen. Hemelingen vormt op die lange adempauze een lijvig en krachtig antwoord. De bundel zal fans van Stassijns’ gedichten zeker aanspreken. De dichter heeft immers zijn eigen, mild lyrische toon, melodieus en ritmisch sterk uitgebalanceerd, met een voorkeur voor visuele beelden en understatements en vooral een herkenbare melancholische ondertoon.
 
Dat alles is in Hemelingen inderdaad aanwezig (met inbegrip van de allusies op het werk van Herman de Coninck en Hugo Claus), maar de breuk met vroeger is nog opvallender. Nooit eerder heeft de dichter zich zo blootgegeven als in deze ontluisterende bundel. Vanaf de eerste gedichten is het al prijs. De bundel opent met een poëticaal gedicht waarin wordt uitgelegd hoe een vers ontstaat in het zwart rond het hart. Het lijkt op het eerste gezicht een detail, maar het verraadt hoezeer de dichter getraumatiseerd is door zijn verleden, door de werkelijkheid. De daaropvolgende verzen hebben het onomwonden om seksueel misbruik op school door een priester-leraar, en vervolgens volgt een relaas van persoonlijk lijden waarin de dichter zichzelf en zijn lezers allerminst spaart: de zelfmoord van de moeder, de ontwrichte relatie met de vader-apotheker (die ook nog eens wortelt in de Tweede Wereldoorlog), de moeilijke verhouding met broers en zussen (met inbegrip van allerlei familiale terreur). Het zijn elementen waarop in eerder werk al werd gealludeerd maar die hier een meer intense invulling krijgen en een soort van noodlottige ketting van gebeurtenissen vormen.
 
Bovenop die demonen uit het verleden komt nog eens de persoonlijke tragiek uit het heden: de vervreemding van de geliefde en de noodzaak om het eigen huis te verlaten. De dichter analyseert dat uit elkaar groeien, maar tegelijk blijft hij hopeloos vastzitten in de illusies en het geluk van vroeger. De melancholie blijft daardoor wezenlijk onverwerkt. Deze gedichten zijn intens, maar wat mij betreft gaat het soms op de rand van exhibitionisme. De zelfanalyse van de gefaalde minnaar is aanmerkelijk minder diepgaand dan de analyse van eigen zwaarmoedigheid en het doodsverlangen. Veel optimisme geeft dit boek niet te lezen, maar toch is het belangrijk hoe Stassijns zijn vele gedichten voor de (verloren) geliefde over de hele bundel heeft verspreid. In die zin vormt de liefde een tegengeluid voor het geweld en de dood. Ook uit andere verzen her en der blijkt het grote belang van medemensen. 
 
Hemelingen is als bundel allicht te omvattend: wat mij betreft had de selectie door dichter en redacteur wat strenger mogen zijn, ook al om overlappende gedichten te vermijden. Toch maakt het boek een sterke indruk, niet enkel door de intensiteit van wat hier beschreven wordt maar evenzeer door de taalkracht, de manier waarop Stassijns zijn waarheid in beelden en frasen weet vorm te geven. Deze bundel vormt dan ook een cruciale fase in zijn dichterschap.
 
Koen Stassijns: Hemelingen, Atlas/Contact, Amsterdam 2019, 157 p. ISBN 9789025458348. Distributie VBK België 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri