Documentaire Fotografie

Carl De Keyzer: Moments before the flood

door Kris van Zeghbroeck

Magnum-fotograaf Carl De Keyzer (°1958) ‘legt zich toe op grootschalige projecten en algemene thema’s. Een basispremisse die aan een groot deel van zijn werk ten grondslag ligt, is dat voor de overbevolkte gemeenschappen overal ter wereld het uur geslagen heeft en infrastructuren op punt van instorten staan. Zijn stijl is niet afhankelijk van geïsoleerde beelden; hij geeft de voorkeur aan een opeenstapeling van beelden die in wisselwerking staan met tekst (vaak afkomstig uit zijn eigen reisdagboeken). In een serie grootschalige tableaus heeft hij reportages gemaakt over India, over de val van de Sovjet-Unie en over macht en politiek in de moderne tijd.’ Deze beknopte typering uit Magnum Magnum (Lannoo, 2007) geeft een goed basisbeeld van De Keyzers gerenommeerde fotografische oeuvre. Zijn vorige fotoboek, Trinity (2008), wordt beschouwd als een mijlpaal in zijn oeuvre. De hoofdstukken ‘Tableaux d’Histoire’, ‘Tableaux de Guerre’ en ‘Tableaux Politiques’ vormen samen een triptiek die de ‘alomtegenwoordigheid van macht en geweld’ als thema hebben. In het middenluik ‘Tableaux de Guerre’ krijgen we beelden te zien van de gevolgen van oorlog en geweld. Vaak desolaat ogende landschappen met vernietigde gebouwen en infrastructuur, graven en doodskisten, beelden uit vluchtelingenkampen, gewapende mensen, mensen die trachten een nieuw bestaan op te bouwen, maar geen directe oorlogstaferelen. Alsof De Keyzer de oorzaken van dit zinloze geweld in het linker- en rechterluik wil plaatsen, resp. ‘Tableaux d’Histoire’ en ‘Tableaux Politiques’. Enerzijds geschiedenistaferelen die in het teken staan van het theatrale dat de machtspositie van de leiders in de verf zet; anderzijds politieke taferelen die zich binnenskamers en in de wandelgangen afspelen, onttrokken aan de controle van het publiek. Het zijn afgeborstelde taferelen die De Keyzer laat contrasteren met beelden van oorlog en vernietiging in voornamelijk Afrika en Azië, gebieden die door grootmachten in de tang genomen worden.

Net verschenen is Moments before the flood. In zijn inleidende tekst (N-F-E) typeert David Van Reybrouck de kust als ‘het vraagteken van het vasteland’. Een vraagteken omdat het niet in te schatten is hoe het stijgende zeeniveau in het spoor van de opwarming van de aarde de kustlijnen zal beïnvloeden. En tevens een vraagteken omdat de dreiging die ervan uitgaat, moeilijk rechtstreeks verbeeld kan worden. De kust is enerzijds een bron van natuurpracht en toerisme, en anderzijds een verdedigingslinie met het groeiende aantal dijken tegen het opwassende water en militaire constructies uit onder meer de Tweede Wereldoorlog. Met de zondvloed en ‘the battle for land’ in een niet nader te bepalen toekomst ontstaat er een spel van betekenislagen die fotografisch aansluiting vindt bij de Hollandse en Britse maritieme schilderkunst. Carl De Keyzer maakt hier gebruik van de nieuwste techniek (65 tot 80 miljoen pixels), wat foto’s geeft die scherper ogen dan een schilderij. De esthetiek van deze beelden staat in schril contrast met het doemdenken rond de globale klimaatverandering. De heldere details laten toe om ook letterlijk gelaagd en van verschillende afstanden te kijken. Vier jaar lang reisde Carl De Keyzer vier maanden per jaar langs de Europese kusten. Hij evolueerde van ijle landschappen en desolate stranden naar taferelen waarin de mens steeds meer zijn aanwezigheid claimt. Foto’s die blijvend bevragen. Met een gedicht van Marijn Backer.

Carl De Keyzer: Moments before the flood, Lannoo Tielt 2012, 271 p. : ill. ISBN 9789401400251


deze pagina printen of opslaan