Vertaald proza

BOEKEN NR. 11, DECEMBER 2019

Susan Choi: Trust Exercise

door Kris van Zeghbroeck

National Book Award laureaat Susan Choi (1969) werd geboren in South Bend (Indiana). Ze heeft een Koreaanse vader en een Russisch-Joodse moeder. In die zin kan ze binnen de melting pot van de Amerikaanse literatuur zowel tot de Aziatisch-Amerikaanse als de Joods-Amerikaanse literatuur gerekend worden.  De laatste jaren worden opvallend veel Aziatisch-Amerikaanse auteurs genomineerd voor de shortlist van de National Book Award. Een sterk groeiend onderdeel van de Amerikaanse literatuur.

Op haar negende kreeg Susan de scheiding van haar ouders te verwerken. Ze groeide verder op in Houston (Texas) bij haar moeder. Choi haalde een BA Literature aan Yale University (1990) en een MFA (Master of Fine Arts) aan Cornell University. Na haar studies werkte ze als researcher bij The New Yorker, waar ze haar man leerde kennen, de food critic Pete Wells. Ze woont in Brooklyn met haar twee zonen en doceert creative writing aan Yale University.

Susan Choi debuteerde in 1998 met The Foreign Student (1998) wat haar de Asian American Literary Award for Fiction 1999 opleverde. Met haar tweede roman American Woman (2003) werd ze finalist voor de Pulitzer Prize 2004. Daarna volgde A Person of Interest (2008), goed voor een finaleplaats van de PEN/Faulkner Award 2009. In 2010 kreeg ze de PEN/W.G. Sebald Award ($ 10.000), een 'mid-career' aanmoedigingsprijs voor auteurs met minstens drie literaire werken en een goed toekomstpotentieel.

Die belofte vulde Choi intussen verder in met de romans My Education (2013), bekroond met de Lambda Literary Award for Bisexual Fiction, en Trust Exercise (2019), waarmee ze de shortlist haalde van de National Book Award 2019. Haar werk blijft voorlopig onvertaald in het Nederlands en intussen profileert ze zich ook als jeugdauteur met Camp Tiger (2019, een prentenboek geïllustreerd door John Rocco).

Niet enkel bij ons, ook in Groot-Brittannië is de Amerikaanse Susan Choi, relatief onbekend. Tenzij voor een fragment uit haar onbevangen exploratie van biseksuele relaties in My Education, die prompt genomineerd werd voor de jaarlijkse Bad Sex Award. Nu ze vijftien jaar na een finaleplaats voor de Pulitzer Prize 2004 ook een kanshebber is op de shortlist van de National Book Award 2019 wordt haar nieuwste roman in de Britse pers met meer sérieux benaderd.

Ondanks de Pulitzer finaleplaats groeit er het gevoel dat Susan Choi na vijf romans en twintig jaar schrijven eindelijk helemaal doorbreekt in de Verenigde Staten met Trust Exercise. Tot nu toe was ze een soort writer’s writer die goed scoorde bij schrijvers en critici, maar toch een goed bewaard geheim bleef. Marketing kan een groot verschil maken. Tekenend is Chois verwondering en ongeloof, wanneer ze op de feestopening van The Center for Fiction (Brooklyn) ontdekt dat alle genodigden een drukproef van haar nog te verschijnen boek meekrijgen.

Eind 2016 en 2017 worden een game changer in het leven van Choi. De onthulling van Trumps ‘Grab them by the pussy’-tape valt samen met haar echtscheiding. De uiteindelijke verkiezing van Trump tot president en de heropleving van de #MeToo-beweging zijn olie op het vuur. Dat maakt dat haar nieuwste boek volledig op een golf van innerlijke woede geschreven is, die decennialang opgekropte emoties losmaakt. ‘I’m conscious of having been so mad during so much of the writing of this book. Like really mad.’

In haar eerste vier romans hanteert Susan Choi gesculpteerde zinnen, die vergeleken worden met 'quilled paper': (kleurige) papierstroken geplooid in ingewikkelde, grillige en krullige motieven die niet altijd helemaal hun betekenis vrijgeven. De innerlijk woede maakt dat de auteur in Trust Exercise minder bezig is met het construeren van mooie zinnen. Ze scherpt haar messen, snijdt scherp gepunte zinnen en voedt haar woede en naar cynisme neigende bitsheid met de smeulende papierkrullen. De lectuur van de Britse auteur Muriel Spark tijdens het schrijfproces, laat duidelijk sporen na. (Vulture.com)



Centraal in Trust Exercise, staat de relatie tussen tieners en docenten op een elitaire, experimentele toneelschool in een Amerikaanse voorstad tijdens de jaren tachtig. De vijftienjarige studenten Sarah en David vallen voor elkaar, een sterk gefixeerde en onzekere liefde in de groei naar volwassenheid.

De charismatische, maar manipulatieve docent Mr. Kingsley, dompelt zijn eerstejaarsstudenten onder in een leefwereld buiten de comfort zone, waar acteren primeert boven werkelijkheid en menselijkheid. Binnen zogenaamde ‘trust exercises’ wordt geïmproviseerd met het blootstellen van fragiele gevoelens om de studenten te verwarren en tegen elkaar op te zetten.

Adolescente emoties worden zo binnen een alternatieve leefwereld werkmateriaal in naam van de ‘kunst’. Er ontwikkelt zich een gevaarlijk spel waarbinnen de scheiding tussen adolescenten en leerkracht vervaagt. Binnen die context wordt Karen, een vriendin van Sarah, op een hardvochtige manier verleid/misbruikt door een gastleraar. Als de bubbel barst, worden de ontredderde slachtoffers met de werkelijkheid geconfronteerd.

Twintig jaar later blikt Sarah terug op de feiten in de vorm van een autobiografisch geïnspireerde roman. Haar relaas nuanceert de verhalen over sommige studenten, maar legt ook een diepere, donkere onderstroom bloot, die de studenten doorheen hun leven blijft achtervolgen. Een metafictionele ontwikkelingsroman waarin de (on)betrouwbaarheid van de ingebedde vertellers en de feilbaarheid van het geheugen een rol spelen.

Met thema’s als machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag, wordt het grillige pad naar volwassenheid en de impact op het verdere leven geëxploreerd. Een roman die kadert binnen het woelige klimaat van Fake News, Alternative facts en #MeToo, waar waarheid en werkelijkheid moeten opboksen tegen een niet aflatende stroom van schreeuwlelijken en verdachtmakingen. De broeiende aard van het boek en de thematiek zullen onvermijdelijk gepolariseerd worden in voor- en tegenstanders.

Bekroond met de National Book Award 2019, heeft Trust Exercise echter alle elementen om tot een hedendaagse klassieker uit te groeien. Tegelijk wordt een lang onderschat oeuvre bij een breder publiek onder de aandacht gebracht. Susan Choi is de derde Aziatisch-Amerikaanse auteur die de National Book Award for Fiction wint, na Ha Jin (Waiting) in 1999 en haar vriendin Sigrid Nunez (The Friend) in 2018.

Intussen werkt Choi aan een nieuwe roman: ‘My current project takes up the question of national identity, and the extent to which it coincides or does not coincide with ethnic and with cultural identity. While the project is a novel, it bears little resemblance to the historical fiction I have written in the past, employing at times the conventions of memoir, and at others those of reportage.' (English.Yale.edu) Werk verzekerd voor een alleenstaande moeder met twee tienerzonen.

Susan Choi: Trust Exercise, Serpent's Tail London, 2019, 257 p. ISBN 9781788161671. Distributie Profile Books

deze pagina printen of opslaan