Nederlands proza

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2020

Arie Storm: List en leed

door Jo Vanderwegen

Met een treffend citaat uit Once in a lifetime – een pophit van Talking Heads – zet Arie Storm de toon voor de verwarring die zowel lezer als hoofdpersonages van zijn elfde roman tot de laatste pagina zal bezighouden. Men kan zelfs de vraag stellen of August Voois, het alter ego van de schrijver in het boek, zélf nog de weg weet in zijn manuscript. In List en leed levert die August Voois de tekst van zijn jongste roman in bij zijn uitgeverij en realiseert zich daarbij te laat dat hij de namen van zijn personages (gebaseerd op echte mensen in zijn omgeving) heeft vergeten te veranderen. Vanaf dat moment lopen werkelijkheid en fictie door elkaar.  
 
Een van de personages zegt het treffend: ‘Ik kon nauwelijks geloven dat ik door de huid van de werkelijkheid heen zou stappen.’ Zo duikt ene Arie Storm op (‘Ik liep over het plein dat ik zo goed kende uit mijn romans’), maar ook Holden Caulfield (tevens hoofdpersoon in Salingers The Catcher in the Rye) en Chuck Ramkissoon (bekend uit Joseph O'Neills Netherland). Zij spelen een steeds belangrijker rol in een verhaal waarin de werkelijkheid de fictie lijkt in te halen. De firma List & Leed schiet vervolgens te hulp in een poging de knopen te ontwarren. Ze is gespecialiseerd in realiteitsreparaties en natuurlijk in het bezit van het volledige oeuvre van zowel Frans Kellendonk en J. Hillis Miller (met titels als Fiction and Repetition) en ook van Michael Bérubés The Secret Life of Stories – een onontbeerlijke hulp bij zulk werk.
 
Het resultaat is een onderhoudend boek, een intertekstueel spel van de auteur met de lezer waarin echt en onecht voortdurend voor elkanders voeten lopen. Symboliek als spiegels en transparant glas, ontdubbelde of juist zich verdubbelende personages, enz. doen meteen denken aan de knappe vroege romans van Paul Auster (meer bepaald Moon Palace of The Music of Chance)Dat Storm de mosterd haalde bij de postmodernistische literaire beweging steekt hij in List en Leed niet onder stoelen of bankenIn een humoristische opeenvolging van vreemde gebeurtenissen, waarin uiteindelijk August Voois de enige is die nog denkt dat hij August Voois is (‘Je heet Arie Storm,’ zegt Chuck) is de romanwerkelijkheid ten slotte de enige die als echt wordt aanvaard.
 
List en leed plaatst zich moeiteloos in het oeuvre van Arie Storm: dezelfde August Voois uit eerdere romans komt op de proppen, evenals Alice, de vrouw die ook al eerder in Storms werk opduikt. Ook de liefde voor het werk van Frans Kellendonk (met Het laatste testament van Frans Kellendonk schreef Storm in 2015 diens biografie) en John Banville (wiens werk Storm uit het Engels in het Nederlands vertaalde) is in dit werk prominent aanwezig.
 
Niet alleen komen we in deze roman tal van verwijzingen naar de reële werkelijkheid – het leven van Arie Storm – tegen, als diens studie literatuur en het feit dat hij een stuk over Gerard Reve schreef (Circus Reve), ook leken al in zijn eerdere boeken realiteit en fictie met elkaar te wedijveren. Zo was er een radiopresentatrice die niet meer met Storm wilde samenwerken omdat ze in een van zijn romans (Luisteren hoe huizen ademen, 2013) als dom werd gepresenteerd, althans zo interpreteerde zij zelf een persoonsbeschrijving in het boek (het kostte hem zijn baan als boekenrecensent bij een populaire ochtendshow).
   
Wat is echt: een vraag die er in de literatuur niet zou moeten toe doen, maar die er blijkbaar ook niet los van kan gezien worden. Arie Storm speelt een literair spel waarbij kennis van dat spel (en van de wereldliteratuur) het leesplezier zal verhogen. Het resultaat – waarvan het schrijfplezier van elke bladzijde afspat – is dan misschien gespeend van grote emoties, zin tot nog meer lezen brengt het alleszins wel.
 
Curieus blijft alleen nog de vraag wat Arie Storm met inktvissen en octopussen heeft. Hier duikt er een op onder de naam 'Saul Bellow', een referentie naar diens boek Henderson the Rain King. Een aanrader voor auteur Storm is misschien het bekijken van de boeiende documentaire over marinebioloog David Scheel, die met Heidi de octopus een vriend heeft in de woonkamer en waarin aangetoond wordt dat de waterdieren toch niet zo koudbloedig zijn als Storm doet voorkomen.    
 
Arie Storm: List en leed, Prometheus, Amsterdam, 2019, 256 p. ISBN 9789044642506. Distributie Pelckmans Uitgevers

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri