Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2020

Helle Helle: Zij

door Katja Feremans

In haar thuisland Denemarken alsook in de rest van Scandinavië is Helle Helle (1965) niet alleen een meermaals gelauwerde, maar ook een veel gelezen schrijfster. Sinds ze in 1993 debuteerde met korte prozastukken publiceerde ze zeven romans en twee verhalenbundels. Verschillende van haar boeken zijn vertaald naar het Nederlands.
 
In haar laatste roman Zij voert Helle Helle in korte hoofdstukjes scènes op uit het leven van een alleenstaande moeder en haar dochter van zestien. Geen van beiden wordt bij naam genoemd. De moeder is ziek, haar pijn kan worden verlicht, genezing zit er echter niet in. Noch zij, noch het meisje komt in opstand tegen dit harde lot. Ze houden zich sterk en vinden een subtiel evenwicht tussen het benoemen en het tussentijds wegdenken van de zorgelijke toestand.
 
Zo maken ze vooral ruim baan voor het leven en stoppen weinig tot geen energie in nostalgie. Wat telt is het nu, in die mate zelfs dat er in de tegenwoordige tijd wordt verwezen naar het verleden: ‘Een uur geleden begint de vakantie’, staat er dan bijvoorbeeld.
 
Het heden bestaat in hoofdzaak uit dagen vol doordeweeksheid. Moeder en dochter wonen in een ingeslapen stadje op het Deense eiland Lolland. Meermaals zijn ze verhuisd, iets wat kennelijk altijd rimpelloos is verlopen. De moeder verdient de kost als verkoopster in een lokale kledingzaak. Breed hebben ze het niet, het huishouden is daardoor soms wat improviseren, maar ook dat laten ze niet aan hun hart komen. Het zestienjarige meisje vindt afleiding bij haar vrienden en klasgenoten, al ketst hun onbevangen uitgelatenheid sporadisch wel af op het schild dat zij nu en dan optrekt om achter te schuilen.
 
Helle Helle springt karig maar doelgericht om met woorden, wat het meest opvalt in de dialogen. In al hun beknoptheid stralen die bovendien onverwacht veel warmte uit. Dit heeft alles te maken met de kleine blijken van genegenheid die onderstrepen wat er gezegd wordt. Een van de meest tekenende gesprekken is zelfs helemaal herleid tot die gebaren.
 
Deze ‘conversatie’ vindt plaats op de schoolbanken tegen de achtergrond van een reeks tegenslagen, die elk op zich niet zoveel inhielden, maar allemaal samen wel een schaduw werpen op de dagen van het meisje. Tijdens de Engelse les gloort er dan ineens een lichtpuntje, wanneer ze vanwege een fout opgeschreven woord lange tijd een gom zoekt in haar pennenzak en haar buurman haar ten slotte in haar onderarm prikt en haar de zijne geeft:  
 
‘Het is een klein wit gummetje. Ze gumt, veegt het gumsel weg. Legt het gummetje terug op zijn helft. Hij pakt het en legt het tussen hen in. Daar ligt het de hele les, ze heeft het voortdurend in haar blikveld. Ze gebruiken het allebei niet. Ze voelt zich overweldigd door tederheid vanwege dit gummetje’.
 
Helle Helle: Zij, Querido, Amsterdam 2019, 174 p., ISBN 9789021416717.Vertaling van De door Kor de Vries. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri