In
2018 verscheen bij Atlas/Contact de bloemlezing Zwart – Afro-Europese
literatuur uit de Lage Landen, ‘een stempel, een geheven vuist en een
springplank voor heel wat auteurs met roots in Sub-Sahara-Afrika’ De 15
verhalen die Dalilla Hermans en Ebissé Rouw bijeenbrengen in AfroLit.
Moderne literatuur uit de Afrikaanse diaspora sluit naadloos aan bij deze
eerdere uitgave, en verruimt het blikveld. De auteurs die werden aangezocht hun
medewerking te verlenen aan de bundel hebben roots in Afrika, Noord- en
Zuid-Amerika; Europa en het Caribisch gebied. ‘De verzameling van al die
verschillende visies, emoties en ideeën vormt ‘een prachtige weerspiegeling van
zwartheid in Vlaanderen en Nederland.’ (‘Woord Vooraf’)
In hun veelstemmigheid qua
invalshoek, literaire aanpak en uitwerking brengen de bijdragen een indringend
beeld van de manier waarop de betrokken auteurs hun identiteit vorm geven. In
haar essay ‘De (ir)relevantie van identiteit’ schrijft Hasna Ankal,
freelancejournalist en schrijver die in Vlaanderen woont en werkzaam is:
‘Afhankelijk van hoe
en waar we opgroeien en met wie we ons tijdens het opgroeien associëren, vullen
we onze identiteit in door een band met een taal, een cultuur, een volk, een
gebed, een traditie, een geschiedenis enzovoort.’
En nadrukkelijk pleit ze voor
een ‘andere’ aanpak van het probleem van racisme:
’Het is zowel in de VS als in
Europa bedenkelijk om ons in de antiracismestrijd te organiseren rond
zelfgekozen identiteitsvormen in plaats van te werken rond de oorzaken en
gevolgen van categorisering.’
Ook de bijdrage van dichteres en slam poet Lisette Ma Nesa
leunt aan bij het essayistische genre, vooral vanuit een directe benadering van
de actualiteit, de George Floyd Challenge onder meer en de vraag of het nu een
hype is, ‘dat zwarte levens ertoe doen’. De slotbijdrage in het boek is van de
hand van Grâce Ndjako, momenteel onderwijsassistent niet-westerse filosofie aan
de Universiteit van Amsterdam. ’Ik heb een hart vol verhalen’, schrijft ze, en
staat daarna stil bij een toch wel diep in haar gemoed ingrijpende ervaring van
de manier waarop zij en haar broertjes aan de zijlijn moesten blijven staan als
het erop aankwam ook mee te mogen gaan spelen in het zwembad van buren. En
verder: ‘We zouden later ook leren dat niet alleen het bad moeilijk
toegankelijk was.’
AfroLit opent de ogen, of zoals Sayonara Stutgard noteert: ‘Juist
de literaire spiegels kunnen soms een angstaanjagend, confronterend effect op
de lezer hebben.’
Dalilla Hermans & Ebissé Rouw (sam.), AfroLit. Moderne literatuur uit
de Afrikaanse diaspora’, Amsterdam, Pluim, 2020, 184 p. ISBN 9789083073637 . ISBN 9789083073637
deze pagina printen of opslaan