Vertaald proza
BOEKEN NR. 1, JANUARI 2021
Siri Ranva Hjelm Jacobsen: Eiland
door Kris Velter
Eiland is de debuutroman van de Deense Siri Ranva
Hjelm Jacobsen (°1980). Het is gebaseerd op de familiegeschiedenis van de
auteur. In een notie achteraan het boek schrijft ze: ‘Mijn eigen omma en abbe
waren gelukkigerwijs mensen en geen romanpersonages. Ter zaliger nagedachtenis
aan hen.’ Met omma, oma Marita, opent het boek. De lezer kan nog niet meteen
plaatsen over wie het precies gaat, waar zij zich bevindt en wanneer de
gebeurtenis plaatsvindt. Er is sprake van het eiland Suduroy, het zuidelijkste
eiland van de Faeröer. Binnenkort begint Marita’s reis naar een land waar
spoorlijnen bestaan. Fritz is haar verloofde. Met een stuk ijzerdraad heeft de
omma in haar baarmoedermond gesneden. Er wordt verteld over Rode Ragnar, de
oudere broer van haar abbe, die timmerman en communist is. Marita gaat naar de
laatste zondagsdienst voor haar vertrek.
De ietwat raadselachtige opening
van het boek zet meteen de toon. Een verhaal zal worden verteld, maar dat zal
duidelijk niet chronologisch gebeuren. De puzzelstukken passen maar op het
einde van de roman in elkaar. In korte hoofdstukken springt Jacobsen van de ene
tijd naar de andere en van deze naar een andere plaats. Samen met de sobere
maar mooie literaire taal en de sfeerzetting, zorgt deze structuur voor een
aantrekkelijke roman. De auteur had immers ook rechttoe rechtaan kunnen
schrijven.
Samen
met haar moeder en vader, keert een jonge vrouw terug naar de Faeröer, waar ze
nooit heeft gewoond, maar dat ze wel haar thuis noemt. Ze komt hiermee terug op
een eerder ingenomen standpunt:
‘Mensen zeggen zo veel over wat thuis is. Een toestand, de
mensen die je ontmoet, dat soort dingen. Ik dacht dat het kul was. Iets wat
wereldvreemde backpackers zeggen met hun mond vol aarde, vol vlees, terwijl ze
zich door de wereld heen smakken. Thuis is een toponiem, dacht ik. Een
plaatsnaam.’
Haar
grootouders emigreerden net voor de Tweede Wereldoorlog van de Faeröer naar
Denemarken. Ze zijn nog jong, beginnen een nieuw leven en krijgen kinderen en
kleinkinderen. De ik-figuur gaat op zoek naar het verleden, naar kleine en
grote gebeurtenissen, leuke anekdotes en belangwekkende familiegeschiedenissen.
Het spreekt voor zich dat het hoofdthema van de roman de
emigratie is. Maar ook boeiende thema’s die daarbij horen: thuis zijn en thuis
komen, ballingschap, de spanning tussen traditie en vernieuwing, identiteit en de
heikele kwestie van hoe een maatschappij omgaat met de anderen en het anders
zijn. De lezer kan zich ook vermaken met de vraag wat het motto van de roman, dat
afkomstig is van de IJslandse zangeres Björk, betekent:
‘Come on girl
let’s sneak out of this party
it’s getting boring’.
Siri Ranva Hjelm Jacobsen: Eiland, Oevers, Zaandam 2020, 188
p. Vertaling van Ø door Kor de Vries. ISBN 9789492068477. Distributie Elkedag
Boeken
deze pagina printen of opslaan