Poëzie

BOEKEN NR. 3, MAART 2021

Aleidis Dierick: Het gewapende kind

door Dirk De Geest

In haar recente bundel Het gewapende kind grijpt Aleidis Dierick expliciet terug naar het verleden van haar kindertijd. In die prille herinneringen liggen onmiskenbaar de wortels van haar schrijverschap. Dierick sluit daarbij aan bij eerdere bundels, waarin ze enigszins gecamoufleerd haar autobiografie op poëtische wijze vertolkt. Dierick groeide op in een sterk Vlaams-nationalistische en bijzonder religieuze familie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog koos de familie voor de collaboratie met de bezetter, grotendeels uit een principiële overtuiging, waardoor ze naderhand naar Ierland moest uitwijken.   

Die traumatische gebeurtenissen liggen ook aan de basis van deze bundel. Ook al verwijst de dichteres niet nadrukkelijk naar haar onvermogen om dat alles te vatten – zowel de kern van de collaboratie als de als onrechtvaardig aangevoelde repressie en de gedwongen ballingschap naar een vreemde cultuur --, dan nog is die spanning af te lezen aan vrijwel ieder gedicht uit deze verzameling. Sommige gedichten zijn immers, hoe persoonlijk ook, geschreven in de derde persoon, als een portret van ‘het kind’. Daardoor ontstaat een zekere afstand, een ontdubbeling zelf aangezien elders wel sprake is van ‘ik’ of een meervoudig ‘wij’. Dat toch wel vervreemdende effect wordt nog versterkt door de onderkoelde, haast journalistieke registratie van momentopnamen.
 
Het beeld dat wordt opgeroepen van het interbellum is er een van orde en tucht. Voortdurend wordt aan de hand van kleine dingen duidelijk gemaakt hoezeer alles gereglementeerd is: de eerste school, het openbare leven maar ook het leven in familiekring verloopt volgens een vaste ordening, met wetten en gebruiken. Het is weliswaar een veilig milieu, maar het jonge kind dat als protagonist optreedt ervaart dat alles toch vooral als een soort van buitenstaander, een observator die als het ware de beperkingen van dat maatschappelijke systeem analyseert. Die rol van outsider wordt keer op keer onderstreept: het kind lijkt een pop dat vastgelegde gebaren moet uitvoeren, het reciteert opgelegde formules in de school, het wil zo graag bij de anderen horen maar slaagt daarin slechts gedeeltelijk. Opmerkelijk is ook hoe de beide ouders op dezelfde manier worden beschreven, alsof het harmonieuze gezinsleven toch ook weer bepaald is door die dwang en die verregaande autoriteit.  
 
Die vreemde leeservaring komt natuurlijk door de vakkundige en intense manier waarop Dierick haar nauwgezette autobiografische herinneringen weet te portretteren. Haar situatie achteraf kleurt natuurlijk de kinderlijke blik, en net de vermenging van heden en verleden die daardoor ontstaat is bijzonder aan deze gedichten. Dat geldt misschien nog meer voor de laatste gedichten, die de oorlogsjaren oproepen in een reeks beelden. Ook hier ligt de intensiteit in de haast banale opsommingen en de manier waarop het ‘gewone’ van toen in onze ogen bijzonder ‘ongewoon’ genoemd kan worden: de militaire dreiging blijft daardoor onderhuids maar de spanning is op elke bladzijde voelbaar. En, voor alle duidelijkheid, de kwestie van schuld of onschuld, van dader en slachtoffer, wordt in deze verzen bijzonder impliciet gehouden; in plaats daarvan komt een soort van universeel perspectief (al valt op hoe alle motto’s aan Duitse schrijvers en denkers zijn ontleed). Soms lijken deze verzen op aantekeningen, haast vertellend, maar telkens weer wordt dat relaas doorbroken door een scherpe zintuiglijkheid of analytische commentaren. Eens te meer bouwt Dierick daardoor voort aan dit lange en indringende levensverhaal.  
 
Aleidis Dierick: Het gewapende kind, P, Leuven 2020, 47 p. ISBN 9789493138063 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2024

Alle tijden zijn onzeker

Joke van Leeuwen

Een kat, een man en twee vrouwen

Junichiro Tanizaki

Het mes in het vuur

Ingeborg Arvola

Ik wens mijn huis as

Daria Serenko

Konvooi. Reizen naar een land in oorlog

Tommy Wieringa

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2024

Brand

Anke Kranendonk

Dit boek is vóór de wolf

Bibi Dumon Tak, Barbara Stok (ill.)

Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de vos. Een hervertelling op rijm

Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen, Wendy Panders (ill.)

Over goden en mensen. De mooiste Griekse mythen herverteld

Daan Remmerts De Vries, Douwe Dijkstra (ill.)

Rock de Pinguïn! Het ultieme pinguïnboek

Joukje Akveld, Kees de Boer

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri