Poëzie

BOEKEN NR. 8, OKTOBER 2021

Thomas Möhlmann: Dankbaar lichaam. Een liefdesverhaal in gedichten

door Dirk De Geest

Steeds meer dichters willen op dit ogenblik met hun poëzie meer doen dan louter het verschaffen van intimistisch leesplezier. Dat betekent ruimte voor allerlei vormen van maatschappelijk engagement in een poging om de literatuur opnieuw ‘urgenter’ te maken. Het creëert, zeker in het geval van gedichten, ook de ruimte om te gaan experimenteren met nieuwe vormen. Dat heeft onder meer geleid tot een recente bloei van de dichtbundel met een verhalend karakter, als een soort van roman-in-dichtvorm.

Ook de jongste bundel van Thomas Möhlmann past in die tendens. Dankbaar lichaam is in feite gestructureerd als een doorlopend verhaal, dat evenwel gefragmenteerd wordt in meer dan een opzicht. Enerzijds is er geen sprake van een overzichtelijke intrige maar van een aantal los van elkaar staande scènes die allusief verbonden worden met elkaar. Anderzijds heeft de dichter zijn verhaal ook versplinterd over een groot aantal personages, waardoor de lezer uiteenlopende perspectieven op de gebeurtenissen krijgt aangereikt. Het resultaat is een veelzijdige constructie waarin uiteenlopende thematische accenten worden gelegd. Formeel worden de gedichten toegeschreven aan telkens andere stemmen, maar die diversiteit klinkt maar sporadisch echt door in de toon en het taalgebruik.

Het verhaal is een liefdesverhaal, tragisch maar niet zonder hoop. Een jonge vrouw wordt verliefd op een jongen die in het dorp aankomt. De bewoners, die samen feestvieren, hebben allemaal hun commentaar op de vreemdeling, niet alleen omdat hij van elders komt maar ook omdat hij zich niet gedraagt als de typische man maar veeleer een ‘wijfjoch’ lijkt. De anekdotische situatie escaleert snel, en het verhaal krijgt regelrechte Romeo en Julia-allures. Uiteindelijk sterft de jongeman. De vrouw wordt daarentegen op het nippertje gered van zelfmoord, en in haar lichaam groeit nieuw leven.

Die intrige is nogal vaag en valt maar moeizaam samen te sprokkelen uit de losse gedichten. Daar is het de auteur immers uiteindelijk om te doen. De gedichten van de geliefden zijn erg hymnisch en beeldend, en dat een van de reeksen de titel ‘Hooglied’ draagt is geen toeval. Het zijn verzen die beurtelings lyrisch zijn en op prozagedichten lijken, maar die steevast een lofzang vormen op de liefde, vooral dan de mysterieuze ervaring van het onbekende. Deze liefdesgedichten zijn als het ware losgezongen van de concrete realiteit, en net daardoor contrasteren ze hevig met de verzen van de buitenstaanders: de familieleden en de dorpsbewoners. Zij fixeren zich veel meer op wat traditioneel is en gebruikelijk; op die manier incarneren ze de sociale regels van de gemeenschap, die in feite geen pottenkijkers van buitenaf duldt. Hun reacties zijn vaak indirect maar daarom niet minder veelzeggend.

Al die elementen maken van Dankbaar lichaam een boeiende en veelzijdige bundel. Toch heeft Möhlmann niet alle mogelijkheden van zijn project optimaal benut. De toon is gaandeweg nogal voorspelbaar, en het reliëf van de onderscheiden personages komt niet altijd tot zijn recht. Die bedenkingen nemen echter niet weg dat deze bundel allicht heel wat lezers voor de poëzie kan winnen.

Thomas Möhlmann: Dankbaar lichaam. Een liefdesverhaal in gedichten, Prometheus, Amsterdam 2021, 71 p. ISBN 9789044647730. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan