Poëzie
BOEKEN NR. 10, DECEMBER 2021
Bart Stouten: Bunkers
door Dirk De Geest
Bart Stouten is als dichter altijd
al een denker geweest. Hij heeft een voorkeur voor afgewogen, vaak filosofisch
aandoende mijmeringen, wat van zijn teksten gedachtenpoëzie maakt. De lyrische
en beeldende fragmenten vormen in feite het kader om op zoek te gaan naar een
verdiept inzicht in zichzelf en in de wereld. Dat de auteur zich daarbij graag
beweegt op de grens van proza en poëzie sluit bij dat streven aan, en het
bepaalt in feite mee de geheel eigen toon die Stouten de afgelopen jaren in
zijn werk heeft laten zien.
Ook Bunkers is van de eerste bladzijden herkenbaar.
Tegelijk echter experimenteert de auteur, meer dan in zijn overige werk, met
structuur en taal. De titel verwijst in meer dan een opzicht naar opsluiting en
isolement. De meerstemmige tekst is ontstaan in de naweeën van een
ziekenhuisopname, maar ook in volle coronatijd. Het noodgedwongen verdwijnen
van de prikkels van de buitenwereld bracht bij Stouten een soort van verdiepte
zelfervaring met zich mee, die deels in een soort van narcotische roes verliep.
In die zin deed zich een koor aan stemmen en indrukken aan hem voor, een
samenspel dat door de uitgever typografisch is vormgegeven met behulp van
verschillende lettertypes en lettergroottes.
In eerste instantie is er het verhaal
van het heden. Het verblijf in het ziekenhuis gaat gepaard met uitspraken en
instructies van dokters, en hun aanwezigheid confronteert het ik met de
buitenwereld: die realiteit is op allerlei manieren aanwezig, via stemmen en
nieuwsberichten maar ook via gedachten aan de politieke en de maatschappelijke
uitdagingen waarvoor de epidemie de mensheid stelt. Andere verhalen gaan in op
het verleden, en daarbij is het nog minder duidelijk wat realiteit is en wat
droom of waan. De ontmoeting met de turnleraar in spe Pieter, brengt de
onhandige jonge protagonist zelfbeheersing en inzicht bij, en tussen beiden
ontstaat een bijzondere, homo-erotisch geladen band. Andere gedichten bezingen
wandelingen langs de zee, de weg van de oneindigheid die tegelijk zorgt voor
extra zuurstof.
Die toch vrij associatieve
opbouw van de tekstlagen zal misschien sommige lezers afschrikken. Anderzijds
wordt op die manier onderstreept hoe associatief de menselijke geest in elkaar
zit, en zo ontstaat een mozaïek aan fragmenten die zowel stilistisch als
thematisch de lezer aanzet tot de eigen verbeelding. Bunkers is daardoor
een bundel die de ambivalentie van het menselijke bestaan laat zien: de
beperkingen en de kwetsbaarheid die in deze specifieke omstandigheden van
gedwongen maatschappelijke én medische opsluiting des te sterker op de
voorgrond komen, maar tegelijk ook de grenzeloze verbeelding en herinnering die
de mens een gevoel geeft van mentale bevrijding. Stouten slaagt erin die
ervaring overtuigend neer te zetten, en zijn stilistische bravoure zorgt voor
een aantal uiterst sfeervolle maar soms ook meeslepende fragmenten.
Bart Stouten: Bunkers, P, Leuven 2021, 63 p. ISBN 9789493138438
deze pagina printen of opslaan