Plaats van misdaad: Vlaanderen, een regio
ergens in het Leuvense, kort na het trauma van de Eerste Wereldoorlog. De Grote
Oorlog heeft zowat in ieder dorp, binnen elk gezin littekens nagelaten. Vele
vrouwen wier mannen dienst namen in het leger, moesten voor zichzelf opkomen en
genoten gedurende vier jaren een moeizaam en soms pijnlijk verworven
zelfstandigheid. De mannen die overleefden, keerden terug naar hun dorp. Velen
waren fysiek of mentaal verminkt of gekneusd voor het leven; een leven dat
binnen de beslotenheid van een landelijke gemeenschap niet meer hetzelfde zou
worden als voor de oorlog. Dit thema wordt op treffende wijze verwoord door het
hoofdpersonage in deze roman, dorpsarts Sara Sondervorst: "De oorlog had
overal de rot in gestoken. We waren
allemaal iemands slachtoffer geworden. Allemaal iemands moordenaar".
De lezer wordt
geconfronteerd met een wrange stijl, rechttoe rechtaan, eigen aan de knoestige,
weerbarstige mentaliteit van boeren en dorpelingen, gelouterd door hard labeur
en zware beproevingen. De personages kennen zowel in de liefde als in de wraak
geen grenzen: "Ze voelde haar rug, toen ze het lijk eindelijk in gestrekte
houding het graf in trok. Ze keek naar het gezicht en dacht dat hij grijnsde.
[...] En zonder nog verder na te denken trok ze haar rokken omhoog, ging met
haar voeten aan weerszijden van het graf staan en piste hem recht in het
gezicht". Het naturalisme van een Cyriel Buysse of een Erskine Caldwell
wordt hier doorgetrokken tot in zijn bittere consequenties.
Een verrassende en knap
geconcipieerde intrige ontspint zich rond de moord op een jonge man. Zijn
bedenkelijke reputatie als hartenbreker, vechtersbaas, smokkelaar en
landverrader maakt dat er verschillende invalshoeken en mogelijke daders zijn.
Zowat het voltallige dorp had op een of andere manier wel een eitje met hem te
pellen. Sara Sondervorst, een dynamische en ondernemende dame, neemt geen
genoegen met voor de hand liggende oplossingen en conclusies, en gaat op
onderzoek uit. Het leidt haar naar de onderkant van een schijnbaar deugdzame
samenleving, maar haar niets ontziende dissectie legt ook eigen pijnpunten
bloot. Een knap debuut.
Johanna Spaey: Dood van een soldaat, De Geus, Breda 2011,
315 p. ISBN 9789044518474
Oorspronkelijk
verschenen in De Leeswolf 2011
deze pagina printen of opslaan