Poëzie

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2022

Toon Tellegen: Tot de winter er op volgt

door Dirk De Geest

Populaire schrijvers blijven misschien wel eeuwig jong in de ogen van hun fans, maar ook op hen hebben de jaren wel degelijk een grote invloed. Toon Tellegen kijkt in zijn jongste dichtbundel inderdaad de dood in de ogen. De eindigheid en de vergankelijkheid zijn vanzelfsprekend al lang een belangrijk thema in zijn werk – zowel zijn dierenverhalen en -romans als zijn poëzie – maar ditmaal treedt de ouderdom erg nadrukkelijk op de voorgrond. Tellegen zou echter Tellegen niet zijn als hij ook niet dat op zich tragische thema niet zou verpakken in quasi-luchtige verzen en verhalen. Daarin ligt net de kracht van zijn oeuvre en de grote impact die het op lezers kan hebben.  

Daartoe heeft de dichter een heel eigen universum gecreëerd, waarin niet alleen dieren kunnen praten maar ook voorwerpen of abstracte krachten. Die veralgemeende personificatie is de sleutel tot heel wat gedichten. Het dichterlijke ik komt zo immers veel nauwer in contact met de wereld, die als een soort van alter ego of partner kan verschijnen, die praat en denkt zoals mensen, die actief handelt. Dat vormt vaak de aanzet voor verhalende gedichten waarin bijvoorbeeld beeldspraak letterlijke vormen aanneemt en de aanleiding vormt voor een absurde mini-intrige. De vreemde, haast sprookjesachtige of mythische setting neemt echter niet weg dat Tellegens gedichten nooit vrijblijvend zijn. Integendeel, net door die soms kinderlijke verbeelding slaagt de dichter erin waarheden te verkondigen en vragen op te roepen die op zich pathetisch zouden klinken. Poëzie is de vorm om uit te drukken wat zich anders niet zo genuanceerd en inlevend laat verwoorden.
 
In deze bundel spelen, zoals gezegd, de ouderdom en de nakende dood de hoofdrol. Het sprekende ik (soms ook verscholen achter een derde persoon) kijkt lucide maar tegelijk ook verwonderd en vragend terug op zijn eigen leven. Dat gebeurt vaak op een ironische of paradoxale wijze, waarbij het einde van het vers het begin lijkt tegen te spreken. Veelal neemt het gedicht daarbij de vorm aan van een verhaaltje of een ontmoeting. Dat stelt Tellegen in staat om, in plaats van introspectieve mijmeringen, een soort van ontwapenende theatrale enscenering aan te brengen. Het lijkt soms kinderlijk, maar tegelijk werkt het op elke bladzijde. De lezer raakt verbaasd en geïntrigeerd over de meest banale vaststellingen of clichés. Die spanning tussen vervreemding en vertrouwdheid wordt stilistisch ten top gevoerd door de ingenieuze spanningsopbouw, de spitse dialogen, de bijzondere personificaties en beelden. Dit is, met andere woorden, Tellegen op zijn best.
 
Toon Tellegen: Tot de winter er op volgt, Querido, Amsterdam 2021, 56 p. ISBN 9789021436821. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri