Poëzie

BOEKEN NR. 5, MEI 2022

Dimitri Antonissen: Stiftgedichten

door Dirk De Geest

Dimitri Antonissen is professioneel actief als lid van de hoofdredactie van de populaire Vlaamse krant Het laatste nieuws. Dag in dag uit wordt hij bijgevolg geconfronteerd met dichtbedrukte krantenpagina’s vol nieuws en nieuwtjes. Veel poëzie valt daar niet te rapen, althans niet op het eerste gezicht. Voor iemand met een creatief oog voor taal zit er echter veel verborgen achter die overvloedige woordenmassa, en in het geval van Antonissen heeft dit geleid tot ‘stiftgedichten’. De dichter gaat in een pagina op zoek naar woorden en soms combinaties van letters die betekenisvol zijn en een volstrekt nieuwe samenhang creëren. Dat doet hij door letterlijk met een stift grote delen van de pagina zwart te maken (en onleesbaar), waardoor enkel wat overblijft nog ontcijferd kan worden.  

Die methode van stiftgedichten is internationaal bekend in kringen van visuele dichters, maar in ons taalgebied is Antonissen een van de enigen die zich in deze poëtische niche ophoudt. Een decennium geleden publiceerde hij al Schrap me (Wintertuin 2010) waarop dit boek duidelijk een vervolg vormt. Het proces van schrappen is ondertussen ook populair geworden in scholen, en de dichter biedt amateurs aan het eind van zijn bundel een aantal tips om zelf aan de slag te gaan met soortgelijk materiaal.
 
Deze Stiftgedichten zelf zijn visueel aantrekkelijk gepresenteerd, net doordat de enorme hoeveelheid zwart de witte vlekken met woorden en letters nadrukkelijk naar de voorgrond brengt. Daarenboven ontstaat een soort van ruimtelijke configuratie (al is die, in tegenstelling tot concreet-visuele poëzie, grotendeels toevallig ontstaan) die ertoe leidt dat de lezer zowel kijkt als leest. De brokstukken moeten als het ware actief samengebracht worden waardoor de lectuur wat moeilijker maar ook meer geconcentreerd verloopt. Het proces van de schrijver (het selecteren en combineren van het beschikbare materiaal) is, met andere woorden, deels terug te vinden in het eindresultaat, waar gewone poëzie enkel dat finale stadium laat zien.
 
Boeiend is wel hoe de gedichten zijn gestructureerd volgens de oorspronkelijke rubrieken in de krant, van ‘Natuur & wetenschap’ over ‘Culinair’ en ‘Contactadvertenties’ tot ‘Faits divers’. Die afkomst bepaalt deels mee de thema’s die hier aan de orde worden gesteld. Dat de meeste teksten boeiend en verrassend zijn, is echter vooral te danken aan de creatieve blik van de dichter zelf. Uiteindelijk is het Antonissen die beelden maakt, die ritme aanbrengt, die tegenstellingen blootlegt, ironie gebruikt en nieuwe betekenissen suggereert. Veel van de gedichten wijzen op het ongewone in de routine van het leven. Even vervreemdt de dichter ons van onze banale ervaring en laat hij iets oplichten dat vreemd is en verrassend. Vaak is de blik daarbij mild-ironisch en gericht op de glimlach van de lezer. Net dat talent voor beelden en associaties maakt van deze Stiftgedichten een publicatie die ook veel ‘gewone’ poëzielezers kan boeien.  
 
Dimitri Antonissen: Stiftgedichten, Poëziecentrum, Gent 2022, 108 p. ISBN 9789056551803

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri