Misdaad
BOEKEN NR. 5, MEI 2022
John Banville: April in Spanje
door Kris Velter
De Ierse
schrijver John Banville had de gewoonte om naast zijn literaire werk ook
misdaadromans te publiceren onder het pseudoniem Benjamin Black. Met zijn
voorlaatste roman, Sneeuw, heeft hij zijn pseudoniem begraven: Sneeuw
is een misdaadroman die werd gepubliceerd onder de naam John Banville. Er werd
gesuggereerd dat de auteur hiermee wou aantonen dat er geen onderscheid meer
dient gemaakt te worden tussen zijn literaire werk en zijn misdaadromans. April
in Spanje is de tweede misdaadroman die wordt gepubliceerd onder de naam
John Banville.
April in Spanje speelt zich gedeeltelijk af in de Noord-Spaanse stad San
Sebastián in de jaren vijftig van de vorige eeuw – Franco's Spanje. Patholoog-anatoom
Quirke – die eerder in een reeks romans van Benjamin Black al de hoofdrol kreeg
– is er op vakantie met zijn nieuwe echtgenote. In een bar denkt hij een oude
bekende te herkennen, een vroegere vriendin van zijn dochter Phoebe. Later
blijkt ze dokter te zijn in het plaatselijke ziekenhuis. Deze vrouw is echter
vijf jaar geleden officieel dood verklaard. Haar broer, die vervolgens zelfmoord
pleegde, heeft immers de moord op haar bekend. Een en ander heeft te maken met
een onverkwikkelijke zaak van incest. Quirke belt zijn dochter en vraagt haar
om naar San Sebastián te komen opdat zij uitsluitsel zou kunnen geven over de
vraag of de dokter echt April Latimer is.
Het verhaal komt traag op gang. Banville
neemt de tijd om de karakters van en de verhouding tussen Quirke en zijn vrouw
te schetsen. Quirke is nog altijd wat knorrig – hij houdt niet van vakantie –
en drinkt minder dan vroeger, hoewel hij zijn verslaving nog niet heeft
overwonnen. Evelyn is een psychiater met Oostenrijkse roots en laat weinig los
over haar ontsnapping uit nazistisch Oostenrijk. Pas midden in het boek komt er
vaart in het verhaal. Niet enkel Phoebe reist naar Spanje, maar ook inspecteur
John Strafford – eveneens een oude bekende voor wie het werk van Banville/Black
kent. Bovendien wordt nog een psychopathische huurmoordenaar op verzoek van de
hoogste politieke kringen op het vliegtuig gezet. April Latimer is de nicht van
minister van Defensie Bill Latimer en het is duidelijk dat deze man bang is
omdat April is gevonden. Wat heeft hij te verbergen?
April in Spanje is een
vakkundig geschreven misdaadroman waarin de auteur zowel focust op de
ontwikkeling van zijn personages als op de spanningsboog. Er zitten enkele memorabele
passages in het boek: geen lezer zal de beklemmende sfeer vergeten van het
restaurantbezoek met April in San Sebastián. Op het einde van de roman komt ook
een onverwachte plotwending. Net als in eerdere romans van Banville/Black
speelt het politieke een niet onbelangrijke rol en kan April in Spanje worden
gelezen als kritiek op de corrupte politieke cultuur in Ierland. Ook
kindermisbruik door de katholieke kerk komt opnieuw aan bod.
Hoewel veel recensenten het
tegendeel beweren, is de stijl van de misdaadromans, en dus ook van April in
Spanje, niet van hetzelfde niveau als die in de literaire romans. De
subtiele, elegante en fijnzinnige manier van formuleren die romans als De
zee, De onaanraakbare en De blauwe gitaar kenmerken, wordt niet teruggevonden
in de misdaadromans, onder welke naam ze ook zijn gepubliceerd. De
misdaadromans zijn geschreven in kortere zinnen, de treffende vergelijkingen
zijn veel minder aanwezig en over het algemeen is de toon lichter en speelser. Het
is dan ook spannend afwachten of Banville ooit nog zal teruggrijpen naar zijn
pen waarmee hij een van de grootste stilisten uit het Engelse taalgebied werd.
John Banville:
April in Spanje, Querido, Amsterdam 2022, 360 p. ISBN 9789021436470. Vertaling
van April in Spain door Arie Storm. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan