Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2022

Maria Stahlie: Muilperen

door Jooris van Hulle

In haar bijzonder lijvige roman Muilperen graaft Maria Stahlie in drie delen heel diep in het gemoed van haar hoofdfiguur, Lisette Wigman. Daarbij sluiten de delen een en drie, gesitueerd in Nederland, chronologisch aan elkaar en deel twee verlegt in een lang uitgesponnen flashback de actie naar Miami. Het waarom van Lisettes beslissing om zich daar in Amerika in te zetten voor mensen die uit de boot zijn gevallen en op geen enkele manier passen in het ‘steeds meer en steeds rijker’ van de Amerikaanse samenleving, heeft te maken met de uitnodiging van een jeugdvriend die daar verblijft en die zich geroepen voelt tot het priesterschap.  

Op een van haar bijna dagelijkse wandeltochten met de hond van haar hospita/werkgeefster ontmoet ze Lenny, met wie ze een kortstondige relatie aanknoopt. Lisette blijkt zwanger te zijn en moet dan meemaken dat de vader van haar kind verongelukt. Ze weigert een abortus, in de kliniek waar ze werkt heeft ze meegemaakt hoe ingrijpend, lichamelijk en psychisch, zo’n abortus kan zijn. Tot in de meest pijnlijke details beschrijft Maria Stahlie de abortus die een van de kansarmen in de kliniek ondergaat. Opvallend, en eigen aan Muilperen, is het gegeven dat Stahlie oog en oor heeft voor de psychologie van haar personages. Over de moeder van Lenny bijvoorbeeld luidt het:
 
‘ze had zichzelf vacuüm getrokken zodat de wereld niet bij haar had kunnen komen, maar die daad uit zelfbescherming had ertoe geleid dat er geen lucht meer rond haar zat, geen zuurstof voor liefde in haar hart, geen ruimte in haar hoofd voor second thoughts.’
 
In Miami wordt Lisette geconfronteerd met zichzelf en moet ze vaststellen dat ‘het brute krachtenveld waarin ze zich had begeven vele maten te groot was voor haar. ’ Haat twijfels, net als die van haar jeugdvriend in verband met zijn roeping, worden overtuigend in kaart gebracht. De manier waarop Maria Stahlie de Amerikaanse samenleving weet te typeren, weet al even sterk te raken. ‘Lisette overbrugde vijf dagen per week in letterlijk opzicht de mijlen die zich tussen extreem bevoorrecht en extreem onbevoorrecht bevonden terwijl er in figuurlijk opzicht geen sprake was van een overbrugging.’
 
Terug in Nederland verlaat Lisette haar geboorte- en woonplaats Breda om in Amsterdam samen met haar zoontje Wout richting te geven aan haar leven. Hier verschuift de verhaalplot langzaam maar zeker om te gaan focussen op de relatie met haar buur Rinus. Waarom die geen enkele vorm van contact toelaat, zal gaandeweg de ontwikkeling van de roman in een steeds duidelijker licht worden gesteld. Het lijkt er op bepaalde momenten naar dat Maria Stahlie zich in een aantal opmerkelijke bochten heeft willen wringen om de thematiek voldoende overtuigingskracht te verlenen: de dementie van de vrouw van Rinus, de urne met de as die in een van zijn kasten wordt teruggevonden (maar waar verder niets mee wordt gedaan), de pedofiele neigingen van Rinus… Het komt in wezen wat warrig over, zeker als je er nog eens moet bijnemen hoe Lisette haar buur, tegen diens geschreven wilsverklaring in dat hij geen bijstand wil in geval van nood, redt nadat hij een hartaanval heeft gekregen. Een ultieme vorm van wraak van de kant van Lisette? Alleszins is het zo dat zij zich op dat moment geconfronteerd weet met haar diepste innerlijk.
 
Mooi aan het geheel is dan weer dat de roman een open eind kent. Lisette krijgt op haar telefoon een boodschap te horen van de broer van haar overleden vriend Lenny. Wat die haar precies heeft willen meedelen, laat ze aan de verbeelding van de lezer over.
 
Op die manier vloeien alle verhaallijnen samen in een roman die gedragen wordt door de metafoor van het graven in de diepte: waarom Rinus een tunnel aan het graven is in zijn schuur, waarom en hoe haar jeugdvriend de confrontatie met zichzelf aangaat als het zijn priesterroeping betreft, hoe Lisette uiteindelijk zichzelf een spiegel voorhoudt… Net als in haar eerdere romans toont Maria Stahlie haar vakmanschap als het erop aankomt een voldragen en breed uitwaaierend verhaal te vertellen over mensen die de slagen van het lot moeten zien te verduren.
 
Maria Stahlie: Muilperen, Querido, Amsterdam 2022, 429 p. ISBN 9789021436777. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri