Poëzie

BOEKEN NR. 6, JUNI 2022

Bart Vonck: Mesmess

door Dirk De Geest

Bart Vonck geniet allicht het meest bekendheid als vertaler, maar daarnaast is hij ook een dichter die al vele jaren zijn leven ver-dicht. Zijn eigen ervaringen vormen daarbij het vertrekpunt voor meditaties, in de hoop om het al te persoonlijke niveau zo te overstijgen tot een soort van algemene waarheid.    

Die zoektocht naar zin – zowel in de vorm van ‘richting’ als van ‘betekenis’ – wordt ook in Mesmess voortgezet. De raadselachtige titel is in feite de samentrekking met ‘mes’ en ‘mess’ (het Engelse woord voor chaos, mislukking). De titelreeks ‘WhataMESs’ evoceert een traumatische scène van een aanval met een mes. Die gebeurtenis vormt de aanleiding voor uiteenlopende pogingen om de adequate woorden te vinden en zo te duiden wat is gebeurd. Dat trauma laat zich echter nooit reduceren tot een samenhangend verhaal. Het mes in kwestie wordt een symbool voor allerlei vormen van wapens, van geweld, letterlijk maar ook symbolisch. De menselijke integriteit is niet alleen kwetsbaar, ze blijkt ook veel minder vaststaand dan de dichter oorspronkelijk dacht. Daarbij vindt er ook een omkering plaats van dader en slachtoffer, waardoor het steken en het gestoken worden van actor verwisselen. Ook de vraag naar de oorzaak en de schuld blijft uiteindelijk in het ongewisse. Geweld wordt zo geen uitzonderlijk gegeven, maar een component die haast inherent lijkt aan het menselijke bestaan.
 
Ook in de andere gedichten in deze bundel is dat geweld, die fundamentele onrust nooit ver weg. Kerven is immers ook een metafoor voor het schrijven, het nalaten van sporen. Het gedicht probeert ideeën vast te leggen en zo precies mogelijk te omschrijven, maar net daardoor wist het in feite ook de mens uit en legt het vast wat voortdurend van identiteit wisselt. Vonck probeert in deze verzen tot een meer abstract inzicht te komen, maar daardoor zijn niet alle gedichten even doorzichtig voor de lezer. Vaak komt de betekenis moeizaam tot stand, ook al omdat woordassociaties en beeldspraak de vlotte lectuur vertragen. Het lijkt er overigens op dat de dichter op een keerpunt in zijn werk is beland, want in deze bundel wordt met sterk uiteenlopende vormen en stijlen geëxperimenteerd. Ook daardoor maken de opgenomen verzen een erg wisselende indruk. Mesmess is misschien geen beklijvende bundel, maar sommige teksten eruit zijn alleszins blijvers.  
 
Bart Vonck: Mesmess, P, Leuven 2022, 91 p. ISBN 9789493138711

deze pagina printen of opslaan