Poëzie

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022

Koos Meinderts, Annette Fienieg (ill.): Voor altijd vandaag

door Erick Kila

Wie schrijft, probeert grenzen te verleggen. Schrijvers stoppen daar nooit mee. Zo debuteert Koos Meinderts (Den Haag, 1953) nu als dichter voor volwassenen met Voor altijd vandaag. Meinderts is bekend door zijn teksten voor jongeren. Hij schreef onder meer tientallen kinder- en jeugdboeken en scripts en liedteksten voor kindermusicals. Ook werkte hij succesvol samen met Harrie Jekkers, de frontman van Klein Orkest.
 
Je moet even goed opletten als je dit debuut in handen neemt. Op het eerste gezicht denk je dat het om een prentenboek gaat. Meinderts maakte er immers vele, samen met zijn echtgenote Annette Fienieg. Maar dit is anders. Voor altijd vandaag is een afgewogen combinatie van gedichten met sjabloondrukken. Beeldend kunstenaar en kinderboekenillustrator Fienieg paste een bijzondere grafische techniek toe. Met behulp van uitgeknipte figuren (sjablonen), een vlakke ondergrond en inkt componeerde zij aangenaam vervreemdende, verdroomde, werelden. Een treffende combinatie met de ingetogen poëzie van Meinderts. Het gaat in deze bundel niet om een kinderwereld, maar duidelijk wel om het landschap van de volwassen ziel.
 
‘Sober’ en ‘onnadrukkelijk’ zijn de kernbegrippen die bij de tekst en de beelden passen. Er wordt een serieuze zeggingskracht bereikt zonder overdreven zwaar geschut. Neem het titelgedicht. Meinderts heeft goed naar J.C. Bloem gekeken.
 
Uit Bloems ‘November’:
 
‘Altijd November, altijd regen,
Altijd dit leege hart, altijd.’
 
De enigszins beklemmende november-weemoed van Bloem wordt bij Meinderts en Fienieg in woord en beeld een ‘ont-klemmende’ en verruimende gemoedsbeweging.  
 
‘Hier zit ze, mijn moeder op een terrasje aan zee
ze warmt haar handen aan een kop hete thee.
Het was in november de zon stond al laag
nog één keer de zee zien in Kijkduin bij Den Haag.’
 
[…]
Het Ave Maria zong mijn zus bij haar kist
de aarde rook herfstig naar regen en mist.
’t Is diep in november de aarde opent haar schoot
wiegt nu mijn moeder voor de duur van haar dood.
Voor altijd november voor altijd vandaag
voor altijd mijn moeder in Kijkduin bij Den Haag.’
 
Hoewel de bundel in het teken van vergankelijkheid staat, is er ook sprake van een gevoel of besef van tijdloosheid. Die twee begrippen bijten elkaar niet. Meinderts maakt het ongedwongen duidelijk.

‘Ook zonder’
 
‘De tuin ging in de tijd verloren
van de tuinman ontbreekt elk spoor
maar ook zonder tuin en tuinman
gaat het voorjaar dit jaar door.’
 
Het rijm in de gedichten en de verwijzingen naar klassiekers van de Nederlandse poëzie doen nergens geforceerd aan. Meinderts en Fienieg zijn erin geslaagd om volwassen zaken op een bijna kinderlijk geruststellende manier vorm te geven. Ze knipten beiden behoedzaam stukjes uit de werkelijkheid en zetten die vervolgens tegen een achtergrond van eeuwigheid en tijdloosheid. Zo ontstaat poëzie.
 
‘Dit zijn de bomen’
 
‘Dit zijn de bomen
dit is het bos
kruimels of kiezels
ik laat je los.
 
Durf te verdwalen
neem alle tijd
en als je iets vindt
raak het weer kwijt.’
 
Koos Meinderts & Annette Fienieg: Voor altijd vandaag, Hoogland & Van Klaveren, Hoorn 2022, 67 p. : ill. ISBN 9789089673794. Distributie Pelckmans Uitgevers

deze pagina printen of opslaan