Poëzie
BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022
Mischa Andriessen: Het Drogsyndicaat
door Dirk De Geest
Voor zijn jongste bundel heeft
Mischa Andriessen het Bijbelse verhaal van Noach en de zondvloed als
vertrekpunt gekozen. De mythe, die in tal van teksten opduikt met allerlei
varianten (waarvan de dichter dankbaar gebruikmaakt), biedt een groot aantal
aanknopingspunten die tot ver buiten de christelijke traditie reiken. Er is
uiteraard de dramatische gebeurtenis van de zondvloed, waar God de aarde als
het ware in opstand laat komen tegen de zondige mens, maar er is veel meer. De
complexe persoonlijkheid van de koppige Noach vraagt om verklaringen, de
relatie tot zijn vrouw is toch wel problematisch, en hij verstoot een van zijn
zonen omdat die spot met de naakte dronken vader…
Andriessen toont in een groot
aantal scènes, afwisselend verteld door de verteller of door de diverse
personages (onder wie ook een ezel), die complexe structuur van het leven op
cruciale momenten. Daarbij gaat het niet om een dwingende verhalende structuur
maar veeleer om een caleidoscoop van indrukken en momentopnamen. Behalve Noach
zelf komen ook zijn vrouw Naäma en zijn zonen afwisselend ‘hun’ waarheid en hun
perspectief verdedigen. Dat stelt de dichter in staat om de gebeurtenissen
langs diverse kanten op te roepen. Voor Noach is de ark een soort van bezeten
goddelijke opdracht, voor zijn omgeving ook wel het zoveelste bewijs van zijn
complete vervreemding en zijn fanatisme. De dichter brengt op die manier een
bijbels verhaal sterk terug tot menselijke proporties, en in dezelfde beweging
schrikt hij er niet voor terug om ook allerlei verwijzingen naar de actualiteit
in te lassen. De allusies op de klimaatproblematiek liggen voor de hand, maar
her en der wordt ook verwezen naar muziek, teksten en werktuigen van vandaag.
Het historische verhaal wordt zo getransformeerd tot een tijdeloze mythe én tot
een verhaal dat relevant wil zijn voor lezers van vandaag.
Hoofdzaak blijft echter voor
Andriessen de psychologische problematiek van zijn personages. De
raadselachtige Noach vervreemdt gaandeweg van zijn familie, en zelfs zijn vrouw
lijkt haar geliefde te verliezen. De kinderen zien vooral een verwarde oude
man, maar dat komt ook doordat hun blik gericht is op hun persoonlijke
toekomst. De oudere generatie zit daarbij vast aan een verleden dat
onherroepelijk voorbij is: erotiek en lichamelijkheid zijn nog slechts
herinneringen, maar net die maken het verleden als het ware voor even opnieuw
tastbaar. Die tastbaarheid en zintuiglijkheid is onmiskenbaar de grote troef
van een dichter als Andriessen, dat bleek al uit zijn vorige bundel Winterlaken. De dichter weet een intense
sfeer op te roepen, ook al blijven sommige gedichten vrij etherisch en vaag. Het Drogsyndicaat is alleszins een
intrigerende compositie, rijk aan verbeelding en gevoelens maar vooral rijk aan
schitterende poëtische frasen en beelden.
Mischa Andriessen: Het Drogsyndicaat, Querido, Amsterdam
2021, 115 p. ISBN 9789021426068.
Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan