Non-fictie
BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2023
Kobe Van Herwegen, Ronaldo: Circus Ronaldo. Karavaan der Verwondering
door Christophe Van Eecke
Circus Ronaldo is een
internationaal begrip en een uniek stukje Vlaams immaterieel erfgoed. Het
circus is een uitstervende kunstvorm met een zeer oude traditie die onder meer
teruggaat naar de commedia dell’arte uit de vroegmoderne periode. Als
een vorm van volksvermaak heeft het circus een rijke traditie waarin gespeeld
wordt met conventies rond akrobatiek, humor, en theatrale types (zoals de
clown). Wie ouder is dan de millennials herinnert zich ongetwijfeld nog de
spanning en opwinding toen een circus zijn tenten opsloeg op het marktplein of
in een nabijgelegen weide.
Circus Ronaldo houdt die traditie in leven, maar met een
verschil. De voorstellingen die zij de voorbije decennia hebben gecreëerd,
houden het midden tussen circus, commedia en conventioneel theater,
waardoor een volledig unieke vorm van spektakel werd ontwikkeld die hen
internationale erkenning heeft gebracht. Dit huldeboek biedt een kleurrijk
overzicht van de geschiedenis van Circus Ronaldo, van het vroegste begin tot
vandaag: een geschiedenis die zeven generaties omspant en begint in het begin
van de negentiende eeuw.
Het boek valt uiteen in twee delen: eerst is er een deel
over de geschiedenis van de circusfamilie Van den Berghe en nazaten, in het
tweede deel wordt een overzicht geboden van de verschillende voorstellingen die
de familie door de jaren heen heeft gecreëerd. Het boek is doorlopend rijk
geïllustreerd met veel archiefbeelden. Toch hadden we graag wat meer
beeldmateriaal gezien uit de jaren 1950-1980, al was het maar om nostalgische
redenen. Er is een selectie van archiefbeelden over de vroegere periode, maar
de meeste beelden hebben betrekking op de voorstellingen die sinds de jaren
1990 zijn gecreëerd.
De tekst is vrij eenvoudig. Auteur Kobe Van Herwegen heeft de
familiegeschiedenis neergeschreven, maar doet dat zonder bronvermeldingen en
zonder veel citaten. Dit is dus echt een kijk- en souvenirboek voor wie graag
een herinnering wil aan de voorstellingen die men heeft gezien. De tekst is ook
doorspekt met een aantal anekdotes en herinneringen van de familie zelf, waardoor
we een inkijkje krijgen in een aantal ongewone voorvallen (zoals een vals
gasalarm toen iemand in het publiek een grap met een gasfles voor echt aanzag).
Hierdoor is dit boek ideaal voor een breed publiek, maar tegelijk is het toch
wel jammer dat hier niet de kans te baat is genomen om een meer omstandige
historiek van het circus en de circusfamilie te schrijven. De afstand tussen
een publieksboek en een historische studie is uiteraard groot, maar een gulden
middenweg weet doorgaans toch ook wel zijn publiek te vinden.
Die nood aan geschiedschrijving
is acuut omdat een efemeer fenomeen zoals het circus net heel erg afhankelijk
is van orale geschiedenis (dus getuigenissen) om het canvas te vullen. Hoe
langer men wacht om dit alles te boek te stellen, des te schaarser worden de
bronnen van levende herinnering. Met deze fraaie uitgave (op zeer groot
formaat) is alvast een uitgebreide iconografie te boek gesteld, maar we kijken toch
ook uit naar een meer definitieve studie van het circus en zijn geschiedenis.
Kobe Van
Herwegen en Familie Ronaldo: Circus Ronaldo. Karavaan der Verwondering,
Pelckmans, Kalmthout 2022, [200] p. ISBN 9789464018356
deze pagina printen of opslaan