Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2025

Anne de Marcken: Het duurt eeuwig en dan is het voorbij

door Katja Feremans

Het duurt eeuwig en dan is het voorbij, het prozadebuut van de Amerikaanse Anne de Marcken, is een eigenzinnige en poëtische roman over dood, verdriet en rouw.  

Op een of andere manier is de vertelster opgestaan uit de dood. Ze is een zombie, een ondode dus. ‘Ik ben vandaag mijn linkerarm kwijtgeraakt,’ zo begint haar relaas. Haar arm, die er precies bij de schouder is afgegaan, is lang niet het enige ingrijpende verlies dat haar tekent. Ze kijkt ook aan tegen een leven dat voorbij is en mist haar overleden geliefde, tot wie ze zich meermaals richt.
 
Ze heeft samen met nog andere ondoden een onderkomen gevonden in een hotel. Net als haar lotgenoten valt ze – zombiegewijs – wel eens ten prooi aan een honger die alleen kan worden gestild met mensenvlees. Dit overkomt haar bijvoorbeeld wanneer ze bij een golfbaan twee tieners in elkaars armen aantreft: ‘Alles is stil. Ik lig stil in het midden van de honger die eigenlijk verdriet is, mijn hand stil op het mes stil in het dode meisje stil boven op haar stille minnaar die nog leeft en stilligt, bewusteloos of verlamd van angst. Alles is stil. De levende, de dode en de ondode. Ik druk mijn wang tegen de blote rug van het meisje alsof het de koele tegel van een badkamervloer is. Alsof het troost zal bieden. Maar haar huid is glibberig van het bloed en ik draai mijn hoofd om en lik. Je zei altijd dat ik ontroostbaar was.’
 
De honger is dus vooral een vergeefs snakken naar intimiteit en hechting, een knagende droefheid. Vanuit ditzelfde gemis snijdt de vertelster onder haar hart een ruimte uit, om er een dode kraai in te bewaren. Ze vond die vogel op straat en kon hem niet achterlaten. Op een groot deel van haar weg zal ze dit bundeltje gevederde houvast met zich meedragen.
 
Met haar zet om een kraai op te voeren als gids bij rouw, staat Anne de Marcken overigens niet alleen. Zo was de kraai er eveneens bij in Verdriet is het ding met veren (De Bezige Bij 2023), het rouwverhaal waarmee Max Porter debuteerde. Op zijn beurt stond de Britse auteur op de schouders van zijn landgenoot Ted Hughes. In de zwarte vogel personifieerde die in zijn gedichtencyclus Crow (Kraai, De Bezige Bij 2020) zijn verdriet na de zelfmoord van zijn echtgenote Sylvia Plath, al had hij haar op het moment van haar tragische dood al verlaten voor een ander.
 
Op een dag is de vertelster van Het duurt eeuwig en dan is het voorbij in het hotel getuige van een grotesk schouwspel, waarvan ze niet zeker weet of het al dan niet een droom was. Daarna heeft ze nood aan een nieuw perspectief. Het westen trekt haar aan omdat ze het associeert met achterlaten, met een laatste toevlucht en ook met herinneringen aan haar geliefde. Onderweg daarheen komt ze langs het ene na het andere verlaten stadje. Tussen ronduit onheilspellend en absurd wordt het bij een autokerkhof, waar toch nog levenden rondhangen. Voor haar breekt daar de apocalyps uit.
 
In de confrontatie met de haveloze mensen die ze daar opschrikt met haar passage, raakt de verbinding tussen haar hoofd en haar lichaam verbroken. Die dissociatie wordt op een krankzinnige maar niettemin toch invoelbare manier in beeld gebracht. Door die hele gestoorde toestand is de laatste rechte lijn naar haar einddoel een hele beproeving, maar ze bereikt wel degelijk haar bestemming. Uit haar slotbedenking gaat zelfs een zweem van hoop uit:
 
‘Ik ben in de oceaan. Ik ben op de kust. Ik probeer me te herinneren of te zien.
 
De ruimte tussen mij en mij is jij. Dit is een mysterie.’
 
Anne de Marcken woont en werkt als auteur en uitgever in Olympia, de hoofdstad van de staat Washington aan de Amerikaanse noordwestkust. Haar roman is veel meer een poëtische rouwroman dan een zombieboek, al draagt de bijzondere insteek van de ondoden wel aanzienlijk bij tot de originaliteit ervan. Er gaat een indrukwekkende kracht uit van de surrealistische gruwel en van de onthechte vorm van pijn en droefheid, die ze erin neerzet. Het duurt eeuwig en dan is het voorbij is dan ook een bevreemdend, absurd maar tegelijk betoverend mooi boek, waarin zelfs de nachtmerrieachtige taferelen hartroerend uitdraaien.
 
Anne de Marcken: Het duurt eeuwig en dan is het voorbij, Koppernik, Amsterdam 2025. 152 p. ISBN 9789083448138. Vertaling van It lasts forever and then it's over door Karina van Santen en Martine Vosmaer. Distributie De Wolken

deze pagina printen of opslaan