Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 5, MEI 2020

Cláudio Thebas, Violeta Lópiz (ill.): Waar mijn vrienden wonen

door Sofie Brants

5+ - Statige wolkenkrabbers, torenhoge appartements- gebouwen en drukbevolkte stations: wie in de stad woont, komt ze ongetwijfeld dagelijks tegen. Zo ook het hoofdpersonage uit Waar mijn vrienden wonen. De jongen neemt de lezer mee op zijn dagelijkse route van school naar huis. Onderweg kruist hij talrijke gebouwen die iets gemeen hebben met elkaar: hij kent (familie van) iemand die er woont, zoals ‘Ana Lucia van om de hoek’ of ‘Bruno van het gebouw hiertegenover’.
 
Waar mijn vrienden wonen is een gedicht dat in 1996 werd geschreven door de Braziliaanse auteur/clown/ muzikant Cláudio Thebas. Het doel van de tekst was om de alledaagse routine van jonge kinderen in een vrolijke en ritmische dichtvorm te gieten. Het prentenboek in zijn huidige vorm werd reeds in 2014 uitgegeven in Portugal, maar is pas recent vertaald naar het Nederlands door Annelies Beck. Uitgeverij Tiptoe Print heeft eerder al bewezen een zeer gevoelige neus te hebben voor buitenlandse parels en is er ook nu weer met glans in geslaagd om zo eentje te vinden. Hoewel de oorspronkelijke dichtvorm rijmde, is ervoor gekozen om dit in deze vertaling niet te doen. De tekst leest hierdoor meer als een kort verhaal en niet zozeer als een gedicht. Dit doet geen afbreuk aan het boek, maar indirect vervalt hiermee wel voor een stuk het initiële doel van de auteur.  
 
Illustrator Violeta Lópiz zette de woorden van Thebas om in beelden. Ze besloot hierbij om haar interpretatie van het gedicht te volgen en enkel het thema van het verband tussen mensen en plaatsen te behouden, met verwijzingen naar haar eigen vriendschappen en wat deze voor haar betekenen. Het boek krijgt hierdoor een diepere betekenis, zonder dat de inleving in het ik-personage uit het oog wordt verloren. Voor haar illustraties in dit boek werd Lópiz bekroond met de Portugese Ilustrarte-prijs in 2016.
 
Op technisch vlak gaat Lópiz met deze visuele interpretatie een uitdaging aan. Voor het eerst gebruikt ze bijna uitsluitend viltstiften in haar dubbele paginagrote illustraties. De tekeningen ogen soms een tikkeltje nonchalant: lijnen worden opgetrokken uit de losse pols en mensen hebben geen of slechts halve gezichten. Om de sfeer van de stad op te snuiven verhuisde de illustrator tijdelijk naar Lissabon. Dat is duidelijk merkbaar in de beelden die een grote diversiteit aan mensen en gebouwen bevatten. Ze laat bovendien verschillende soorten patronen contrasteren met elkaar, wat zorgt voor een beeld dat symbool staat voor de drukte van de stad. De kleuren worden getemperd door een witte achtergrond, die nu en dan versmelt met de tekening. Op elke pagina kan de aandachtige lezer ook op zoek gaan naar een zwart katje dat de jongen vergezelt naar huis en zich soms wel heel goed verstopt heeft.  
 
‘Vrienden hebben geen achternaam,  
vrienden hebben een adres.’
 
De slotzin van het gedicht van Thebas zegt veel, maar de laatste beelden van Lópiz overstijgen zijn woorden. Waarbij de nadruk eerder lag op de plekken is er nu een verschuiving naar de mensen achter deze plekken die samenkomen op één plaats, het huis van de jongen, om hem te verrassen en een levenslange herinnering te maken. De illustrator lijkt hiermee te willen aantonen dat vrienden ook niet enkel gereduceerd kunnen worden tot hun adres. Een leuk extraatje zijn de zwart-witte grondplannen aan de binnenkant van de voor- en achterflap waar de lezer zowel de route van de jongen als die van zijn vrienden ziet. Dit biedt kinderen het ruimtelijke inzicht om zelf aan de slag te gaan met een plattegrond van hun buurt.  
 
Waar mijn vrienden wonen is een unieke vondst omdat het ons leert nadenken over de bijzondere wisselwerking tussen mensen en plekken en hoe beiden complementair lijken te zijn in het vormen van herinneringen. Door de oprechtheid van de tekst en het thema weet Thebas als geen ander kinderen in hun leefwereld aan te spreken. De beelden hebben dan weer niet de bedoeling de perfectie te benaderen en daardoor creëert Lópiz een wereld waarin onvolmaaktheden niet geschuwd worden, misschien wel zoals het een echte vriendschap betaamt.  
 
Cláudio Thebas, Violeta Lópiz: Waar mijn vrienden wonen, Tiptoe Print, Brussel 2020, 30 p. : ill. Vertaling van Amigos do Peito door Annelies Beck. ISBN 9789463880534. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri