Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 9, OKTOBER 2020

Rebecca Stead: De lijst van dingen die niet zullen veranderen

door Frauke Pauwels

9+ - Rebecca Stead, van wie intussen al het vierde boek in het Nederlands verschijnt, draagt De lijst van dingen die niet zullen veranderen op aan ‘ieder kind dat twee manen ziet’. Pas wie het boek leest, begrijpt wat daarmee is bedoeld: alle kinderen die wegens de scheiding van hun ouders in twee huizen moeten leven. Maar ‘het meisje dat twee manen kan zien’, ‘klinkt [ook] een beetje als een geheime kracht’, vindt de nieuwe zus van ik-verteller Bea.   

Bea ontwikkelt in de loop van het verhaal inderdaad flink wat vaardigheden die haar sterker in het leven laten staan. Aanleiding voor Bea’s verhaal is ‘iets’ in verband met haar vaders tweede trouwdag, al duurt het tot het einde voor duidelijk is wat daar precies is gebeurd en hoe het ene zich tot het andere verhoudt. Om dat verhaal verteld te krijgen moet Bea puzzelen en schuiven met haar eigen herinneringen, en met het verleden van haar vader en zijn nieuwe man Jesse.  
 
Hoe fantastisch haar vaders vriend ook is en hoe vloeiend de organisatie van de scheiding – met een ‘lijst van Dingen Die Niet Zullen Veranderen’ als leidraad – ook lijkt te zijn verlopen, verdriet en schuldgevoel tegenover de andere ouder liggen altijd op de loer. Daar stopt het verhaal echter niet. Bea heeft het daarnaast ook moeilijk om haar plek te vinden in de (klas)groep, zou zich op feestjes vreemd gedragen, heeft eczeem, is zo slecht in spelling dat ze nagenoeg als enige blijft uitgesloten van de spellingsfeestjes die haar leerkracht met de klas viert, draagt een geheim met zich mee dat haar overlaadt met schuldgevoel etc. Dat wordt echter nooit te veel: het scala aan gevoelens en ervaringen dat Bea overkomt, en de intensiteit waarmee die haar kunnen overvallen, schetst waarachtig het innerlijke leven van een tienjarige.
 
Om daarbij te worden begeleid, bezoekt Bea therapeute Miriam: ‘Gevoelens zijn soms net grote honden, Bea. Soms gaan ze een beetje met je aan de haal’. Wanneer Bea droomscenario’s bedenkt rond de logeerpartij van haar langverwachte ‘nieuwe zus’, de dochter van Jesse die in een andere Amerikaanse staat bij haar moeder woont, probeert zij dat te kaderen en in te tomen. Ook legt Miriam uit hoe achter een gevoel vaak andere gevoelens schuilgaan, en leert ze Bea te herkennen hoe een gevoel zich lichamelijk aandient. Samen met Bea krijgen zo ook lezers tal van beelden aangereikt als emotionele kapstok. Bea’s bezoekjes aan therapeute Miriam voorkomen echter allerminst dat Bea impulsieve daden stelt die straffe gevolgen hebben: ze nodigt ongemerkt Jesses broer uit voor de bruiloft en legt daarmee een bom onder het feest. Jesses broer heeft Jesses homoseksualiteit immers nooit willen aanvaarden.
 
Naast (onder meer) de bezoekjes aan Miriam, de brieven aan haar bijna-zus en de lijst met Dingen die Nooit Zullen Veranderen’, keert ook het koloniaal project van Bea’s klas steeds terug. Dat is een bevreemdend motief: zowel in de Amerikaanse context van het origineel als in die van de Vlaamse of Nederlandse lezer van de vertaling, is het bezwaarlijk nog te aanvaarden dat kolonisten zonder enige contextualisering worden neergezet als een soort van avontuurlijke padvinders die het leven met vindingrijke methoden aangenamer maakten.
 
Voor de geoefende lezer is dit boek misschien wat te expliciet, maar voor wie vol in de turbulente tienertijd staat en nog volop strategieën moet ontwikkelen, werken heel wat keuzes van Stead erg overtuigend.
 
Rebecca Stead: De lijst van dingen die niet zullen veranderen, Querido, Amsterdam 2020, 230 p. Vertaling van The List of Things That Will Not Change door Jenny de Jonge. ISBN 9789045124278. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri