Vertaald proza

BOEKEN NR. 1, SEPTEMBER 2015

Sandro Veronesi: Zeldzame aarden

door Inge Lanslots

Na het plotse overlijden van zijn vrouw Lara neemt Pietro Paladini elke dag plaats op het bankje voor de school van zijn dochter. Niets lijkt hem nog te deren. Toevallige voorbijgangers en buurtbewoners wekken echter langzaam zijn interesse, waarna Pietro ieder een verhaal toedicht. Die onbetrokkenheid was het uitgangspunt voor Kalme chaos (2011), Sandro Veronesi’s lijvige roman die Italiës meest prestigieuze literaire prijzen wegkaapte en die drie jaar na de oorspronkelijke publicatie verfilmd werd met Nanni Moretti in de hoofdrol (2008). In de ogen van het publiek groeide de rouwende Pietro uit tot een getormenteerde, maar sympathieke antiheld. Met de ondertussen ook bekroonde sequel, Zeldzame aarden (2015), stelt Veronesi (1959) dat beeld aardig bij. In het vervolgverhaal mag Pietro dan zijn leven weer volledig onder controle hebben, al snel laat hij zich belazeren door een vrouw wier auto hij in beslag moet nemen om dan te ontdekken dat de zaak waarvoor hij werkt betrokken is bij illegale activiteiten. Uit vrees voor een mogelijke vervolging slaat Pietro op de vlucht en na wat omwegen belandt hij aan bij Chantal, de voormalige partner van zijn overleden vader. Dat zijn vader ooit een relatie begon met de verpleegster van de door kanker getroffen echtgenote, is Pietro nog steeds een raadsel, maar vreemd genoeg vindt hij wel steun bij Chantal. Ze brengt hem opnieuw in contact met zijn broer Carlo, die op zijn beurt voortvluchtig is. Na Chantal klopt Pietro aan bij zijn dochter, Claudia, met wie de relatie flink vertroebeld is. In een confronterend gesprek vertelt Claudia dat ze hun toekomst volledig anders had ingeschat. Ze vindt D., Pietro’s nieuwe vriendin, en haar kinderen niet bij hem passen, een onverzoenbaarheid die Pietro lange tijd bewust verdrongen heeft. Het gesprek met zijn dochter brengt Pietro dan weer bij Marta, zijn schoonzus, met wie hij Lara ooit bedroog. Zij alleen slaagt erin hem diep te doen graven in zijn verdorven ziel en hem ten volle te doen beseffen om wie hij echt geeft. Na Kalme chaos is Zeldzame aarden is dus opnieuw het verhaal van een identiteitscrisis, waarin toevallige ontmoetingen, eindeloze uitweidingen en ogenschijnlijk onbelangrijke details zich ongeordend lijken op te stapelen. De meanderende, maar tegelijk meeslepende vertelling grijpt je echt naar de keel wanneer Pietro de familierelaties probeert te ontrafelen, in het bijzonder in de passages over zijn dochter en overleden moeder. De lezer verliest zich dan ook graag in het labyrint van Pietro’s gedachtegang, die een verrassend strak einde kent. Hierin verweeft Veronesi fictie en realiteit, een handelsmerk dat Italiës toonaangevende auteur in het nawoord van de roman verduidelijkt. In interviews bekende hij dan weer dat die verwevenheid veel verder reikt: zo staat Pietro immers symbool voor het onzichtbare Italië waarin illegaliteit de norm is geworden. Die maatschappijkritische ondertoon verschuilt zich nagenoeg achter het verhaal van Pietro’s zoektocht naar zichzelf, die op de cover van de vertaling passend wordt uitvergroot. In een fotoschildering van Teun Hocks staart een man verward naar zijn gigantische voetafdruk. Als lezer vraag je dan ook af of er een einde aan ’s mans ontreddering komt...

Bekroond met de Europese Literatuurprijs 2016, tevens toegekend aan de vertaler Rob Gerritsen.

Amsterdam : Prometheus, 2015, 366 p. Oorspr. titel: Terre rare. Vervolg op Kalme chaos (dl. 1). ISBN 9789044628388

deze pagina printen of opslaan