Vertaald proza

BOEKEN NR. 1, SEPTEMBER 2015

David Bezmozgis: De verraders

door Kris van Zeghbroeck

De in Letland geboren Canadese schrijver David Bezmozgis maakt deel uit van de laatste grote migratiegolf van Russische Joden naar Noord-Amerika bij het einde van de Koude Oorlog en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Alleen is er binnen de geschiedenis van Joodse emigratie naar de Verenigde Staten een wereld van verschil tussen de afstammelingen van de migranten van een eeuw geleden (intussen volledig geïntegreerd in de Amerikaanse samenleving) en de migranten van de laatste decennia. Bezmozgis en andere Joods-Russische migranten hadden het moeilijk om zich te herkennen in ‘het Amerikaanse Judaïsme, dat sterk de nadruk legt op religieuze doctrine, de gemeenschapsband en activisme’. Door generaties lang onder het communistische regime te leven ontwikkelden de Russische Joden een seculiere levensstijl. Aangezien ze niet geïntegreerd maar gediscrimineerd werden binnen de Russische maatschappij, bleef hun Joodse identiteit echter overeind. Maar ook in de Verenigde Staten konden ze niet zichzelf zijn. De teneur was: ‘We saved you! Now you’re free to be Jewish!’, terwijl de nieuwe migranten zich gefrustreerd in bochten wrongen om duidelijk te maken dat ze al de hele tijd al Joods geweest zijn: ‘Judaïsm is not a mission and not a religion. It’s an identity.’
In zijn oeuvre bijt David Bezmozgis zich vast in wat het betekent migrant te zijn en te worstelen met ontworteling en identiteit. Zijn missie is om inzicht te brengen in de verborgen levens van Russische Joden en ze een gezicht te geven. Voor zijn eerste twee complementaire boeken, de verhalenbundel Natasja en de roman De vrije wereld, vond hij nog inspiratie in zijn eigen leven en zijn familiegeschiedenis. Maar in zijn laatste boek, de roman De verraders, staat de impact van Russische Joden op de hedendaagse maatschappij centraal. En die is volgens Bezmozgis nergens sterker aanwezig dan in Israël.
Hoofdpersonage Baruch Kotler is een op handen gedragen gewezen sovjetdissident, die carrière gemaakt heeft in de Israëlische politiek. Zijn vrouw, die jarenlang actie gevoerd heeft voor zijn vrijlating, is zijn trouwe en toegewijde metgezel. Een volwassen zoon in het leger en een tienerdochter ronden het politiek zo gegeerde perfecte familiebeeld af. Maar wanneer de onwrikbare Baruch (zelfs na chantage) weigert toegevingen te doen over de ontruiming van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, wordt hij aangeschoten wild. De politieke oppositie brengt Baruchs buitenechtelijke affaire met een jonge vrouw aan het licht, en het koppel vlucht naar de badplaats Jalta aan de Krim om de Israëlische media te ontlopen. De terugkeer naar de vroegere Sovjet-Unie maakt heel wat emoties en herinneringen los bij Baruch, die terugdenkt aan zijn jeugd en de omstandigheden waarin hij naar de Goelag gedeporteerd werd door het verraad van zijn toenmalige vriend Tankilevitsj. Wanneer het koppel logies vindt op het platteland, komen ze toevallig terecht in het huis van de verrader, wat voor beide partijen voor de nodige consternatie, woede en discussies zorgt. Het contrast is groot tussen de aan lager wal geraakte, ziekelijke Tankilevitsj en de succesrijke Baruch. De ironie wil dat Tankilevitsj’ verraad de obscure Baruch de nodige bekendheid bezorgd heeft om het later als bekende dissident in Israël te maken. Uiteindelijk komt het tot een vorm van verzoening zonder vergeving. Intussen wordt het duidelijk dat Baruchs affaire aan het doodbloeden is en dat hij terug naar Israël moet om zijn zoon bij te staan, die door Baruchs onwrikbare standpunt in de problemen geraakt is. De titel van het boek heeft het over meerdere verraders. Naast Tankilevitsj is ook Baruch een verrader, die zijn gezin op een cruciaal moment in de steek gelaten heeft. Tankilevitsj heeft al die jaren boete gedaan voor zijn verraad, nu is het aan Baruch om door het stof te gaan.
 
Met dit fictieve verhaal trachtte David Bezmozgis de geopolitieke actualiteit op de voet volgen en zelfs een sluier van de toekomst op te lichten. Uiteindelijk werd die intentie door de werkelijkheid onder de voet gelopen, met de burgeroorlog in Oekraïne en de annexatie van de Krim door Rusland.  
 
Amsterdam : De Bezige Bij, 2015. 238 p. Oorspr. titel: The betrayers. ISBN 9789023490449

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri