Nederlands proza

BOEKEN NR. 1, SEPTEMBER 2015

Barry Smit: Tahrir

door Tom Rummens

Twee steden, twee vrouwen, twee maatschappelijke werkelijkheden, één man. Voor welk leven kiest hoofdpersonage Vincent Westerik? Het is de vraag die ons door Barry Smits tweede roman Tahrir leidt, een verhaal dat zich afspeelt tussen Amsterdam en Caïro, tussen de Nederlandse Tessa en de Egyptische Mayram. De Arabische lente ontrolt zich, niet eens op de achtergrond van dit verhaal, maar pal er middenin. Het is een chaotische, opwindende tijd. Westerik, gepokt en gemazzeld in het ontwikkelen van politieke campagnestrategieën, yup aan huis aan het Binnenhof van Den Haag en de horecazaken er rond, trekt naar aanleiding van de Egyptische opstanden naar Caïro. Hij gaat er samen met twee collega's de plaatselijke politieke elite en wat ervoor doorgaat inwijden in de geheimen van het westerse campagnevoeren. Ontwikkelingshulp op het hoogste niveau kortom, waar tentenkampen plaatsruimen voor dure restaurants, mooie vrouwen en af en toe een lijntje coke. <br /> Het vormt de aanleiding voor wat een roman had kunnen worden over de coulissen van de wereldpolitiek. Over wat er zich afspeelt in de achterkamertjes, de invloed van campagnemakers, de zwermen persjongens en -meisjes en hoe die zich een weg willen banen naar het succes. Toch lijkt het Smit niet echt daarom te doen, daarvoor blijft hij te veel aan de oppervlakte. Tahrir is daardoor een nogal stereotiep portret van hoe het er tussen al die jonge, mooie en hoogopgeleide mensen aan toe gaat - en of ze zich daarbij in West-Europa of in het Midden Oosten bevinden lijkt daarbij niet eens echt van belang.
Tahrir wordt veeleer voortgestuwd door een oerklassiek liefdesverhaal. Vincent is al lang samen met Tessa - knap, succesvol, een vrouw die hem bovendien voldoende bewegingsruimte geeft. Maar in Caïro wordt hij natuurlijk smoorverliefd op Mayram - ook knap, maar in allerlei opzichten bovendien afhankelijk van iemand als Vincent, al was het maar als reddingsboei richting Europa, weg van dat rumoerige land, en vooral ook weg van haar broer, die zich steeds radicaler gedraagt als lid van de Moslimbroederschap en voor wie Mayrams vrijgevochten houding een doorn in het oog is.
Natuurlijk levert het meeslepende pagina's op, dit literaire oermotief van een man die verscheurd wordt door de liefde voor twee vrouwen, maar voor een grote roman is veel meer nodig dan dat. Smit diept zijn personages nauwelijks uit, en ook de situaties waarin ze zich bevinden, krijgen zelden de kans om echt interessant te worden. Heeft een en ander ook te maken met de wel heel koel beschrijvende, haast journalistieke manier waarop Smit zijn pen hanteert? Het zou goed kunnen. Korte zinnen, heel feitelijke beschrijvingen en een absoluut minimum aan dialogen: soms heb je het gevoel dat je geen roman leest maar een feitelijk verslag. Alleen de gedachtegangen van hoofdpersonage Vincent Westerik leiden verder dan het zuiver feitelijke, maar veel meer dan het verlangen naar twee knappe maar heel verschillende vrouwen, en de emotionele tweestrijd die dat bij hem losmaakt, krijgen we ook daar niet te lezen. Het maakt van Tahrir een roman die makkelijk wegleest en nadien haast ongemerkt weer van je afglijdt. Spijtig, want uit de literaire en thematische uitgangspunten van Tahrir viel echt iets pakkends te puren.
 
Amsterdam : Atlas Contact, 2015. 204 p. ISBN 9789025444068
  


deze pagina printen of opslaan