Karel van het Reve, de ‘geleerde broer’ van de schrijver Gerard,
is vooral bekend als een kenner van de Russische literatuur, waarover hij verschillende
standaardwerken schreef. Hij was ook een uitstekend essayist. Om een nieuwe
generatie lezers binnen te loodsen in zijn oeuvre wordt nu (in het spoor van de
meerdelige werkeditie) deze selectie gepresenteerd van kortere stukjes die Van
het Reve voor verschillende kranten en tijdschriften schreef, soms onder
pseudoniem. Ze bestrijken een lange periode, van mei 1968 tot mei 1996. De
onderwerpen die Van het Reve aansnijdt, zijn zeer divers, van naaktloperij op
het strand, over politiek (uiteraard), via censuur in de letteren, tot de onzin
van critici die overal in de kunst fallische symbolen wensen te ontdekken. Er
is ook een kolderieke tekst over de laatste keer dat de auteur het (letterlijk)
in zijn broek heeft gedaan, en hoe dat kwam. En niet te vergeten een opstel
over de recente aanschaf van een weerbarstige tekstverwerker (in 1986). Daarbij
hanteert Van het Reve een toon van enigszins ironische nuchterheid die vaak
zeer grappig is (men lijkt soms ook echt de stem van Gerard door de tekst heen te
lezen) maar desalniettemin vaak ook belangrijke en ernstige kwesties behandelt.
Een beklijvend stukje gaat over geweld in de publieke ruimte. Het laatste,
getiteld ‘Afscheid’, vertelt waarom het Van het Reves laatste tekstje wordt: de
geest wil niet meer zo goed mee.
Deze korte opstellen kunnen in willekeurige volgorde worden
gelezen en zijn heel leuk om in te grasduinen. Ze bieden een ideale
kennismaking met een belangrijke essayistische stem in de moderne Nederlandse
literatuur. Daarom alleen al is dit boekje zeer welkom: Karel van het Reve is
een naam die men vaak nog wel kent (en dan niet zelden als de broer van) maar
die vermoedelijk niet al te vaak meer ter hand wordt genomen. Daar moet echter
aan worden toegevoegd dat dit boekje geen opstap is naar Van het Reves grotere
publicaties: het is geen capita selecta uit de hoofdwerken
en evenmin een voorproefje van wat daarin te lezen staat. Het is gewoon een
verzameling korte stukjes die veelal voor het plezier geschreven zijn en hier
voor het eerst gebundeld worden. Dat is op zich reden genoeg om Karel
van het Reve voor beginners te lezen, maar het betekent wel dat de
titel enigszins kan misleiden: het is geen inleiding tot zijn werk, eerder een
bloemlezing van vergeten pareltjes.
Amsterdam : Van Oorschot, 2015,
208p. ISBN 9789028261068
deze pagina printen of opslaan