Vertaald proza
BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2017
Imbolo Mbue: Zie de dromers
door Tom Rummens
De fameuze Amerikaanse droom en hoe die stuk kan springen: het is
een klassiek thema in de hedendaagse literatuur, en de actualiteit anno 2017
maakt het thema uiteraard niet minder urgent dan het al was. In Zie de dromers, de nieuwe roman van
Imbolo Mbue kruisen de levens van twee gezinnen elkaar met precies die
Amerikaanse droom en haar gevaren als inzet. Jende Jonga en zijn vrouw Neni
zijn gelukszoekers, afkomstig uit Kameroen, terechtgekomen in New York, op zoek
naar een betere toekomst voor zichzelf en voor Liomi, hun zesjarige zoon.
Makkelijk is die zoektocht niet en hun leven is een aaneenschakeling van dagen
waarin ze de touwtjes aan elkaar proberen knopen. Maar het lukt. Met soberheid,
doorzettingsvermogen, moed en uiteraard ook met de nodige porties geluk.
Dat geluk staat aan
hun zijde als Jende gaat solliciteren bij Clark Edwards, een hooggeplaatste
bankier bij Lehman Brothers, die op zoek is naar een chauffeur. Jende krijgt de
baan, een vast en – voor mensen als hij – een bovengemiddeld inkomen. Maar
bovenal krijgt hij zicht op hoe het leven van Clark, zijn vrouw Cindy, en hun
twee zoons, Mighty en Vince, ook New Yorkers, eruit ziet: rijkdom en weelde,
een bestaan aan de materiële top van de samenleving. Chique feestjes, dure
kleren, verre reizen. Dit zijn de mensen die niets tekort komen.
Maar algauw krijgt
Jende te zien dat geld niet gelukkig maakt: Clark werkt zich te pletter, zijn
huwelijk staat onder toenemende druk. Cindy zoekt haar toevlucht in drank en
drugs, hij bezoekt prostituees en hun oudste zoon Vince zoekt het geluk in
regionen die niet passen in het plan van rijke New Yorkers. Wanneer de
bankencrisis volop uitbreekt en Lehman Brothers valt, is de chaos compleet.
Jende speelt zijn baan als chauffeur kwijt en moet noodgedwongen op zoek naar
verschillende baantjes tegelijk. Maar ondertussen weten Jende en Neni veel over
de familie Edwards, veel ook dat het daglicht niet mag zien. En dus komt er een
plan waarmee ze hun gram kunnen halen.
De plot van Zie de dromers
mag dan wel flinderdun en voorspelbaar zijn, Mbue geeft er veel voor in de
plaats. De liefdevolle, zorgvuldige manier waarop ze haar personages ontwikkelt
zit daar voor veel tussen. Hoe uiterlijk verschillend de levens van de familie
Edwards enerzijds en de familie Jonga anderzijds ook mag zijn, het zijn zoals
de titel suggereert inderdaad in de eerste plaats dromers, op zoek naar een
manier om hun lot in eigen handen te nemen en niet de speelbal te worden van
wat niet in hun handen ligt. Daarin schuilt, uiteraard, juist de paradox van de
Amerikaanse droom: ja, iedereen is verantwoordelijk voor wat hij doet en laat
en dus ook – tenminste gedeeltelijk – voor wat hij al dan niet bereikt en opbouwt.
Maar op dat pad liggen zoveel beesten te loeren dat je bezwaarlijk kan zeggen
dat alles alleen maar kwestie van eigen verantwoordelijkheid is. Daarvoor is de
werkelijkheid te complex en onvoorspelbaar, en zijn onze levens, hoe
verschillend ze ook lijken, al te zeer verweven met elkaar. Bekroond met de PEN/Faulkner Award 2017.
Amsterdam : Hollands Diep 2016,
380 p. Vert. van Behold the dreamers door Anne Jongeling. ISBN 9789048825592
deze pagina printen of opslaan