Vertaald proza
BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2017
Lamia Berrada-Berca: Kant en het rode jurkje
door Anja Goyens
Wat doen kant en een rood jurkje bij elkaar in een
boektitel, als ‘kant’ niet verwijst naar het materiaal van de jurk maar naar de
Duitse filosoof? Op die vraag biedt het boek van de Frans-Marokkaanse auteur
Lamia Berrada-Berca een antwoord. Zij doceert literatuurwetenschap en is daarnaast
auteur en journalist. Kant en het rode
jurkje is het eerste boek van haar dat in het Nederlands verschijnt.
In dit boek, dat slechts een bescheiden 128 bladzijden telt,
waarvan een vijftigtal gewijd aan bronteksten over de emancipatie, gelijkheid
en vrijheid van vrouwen, krijgt de lezer een eenvoudig maar aangrijpend en
actueel verhaal gepresenteerd. Hoofdpersonage is een jonge moslima die in een
Franse stad rondloopt als in een bubbel – gescheiden van de wereld rondom haar
door de verschillen in taal en cultuur en het feit dat ze er niemand kent.
Conform haar geloof en cultuur is de vrouw gesluierd. Haar aandacht wordt
echter plots getrokken door een prachtige rode jurk – die ze strikt genomen
niet mag dragen. Het is meteen duidelijk dat de jurk vooral een symbolische
betekenis heeft: hij staat voor vrijheid en onafhankelijkheid, voor jezelf
durven laten zien als vrouw in plaats van je te bedekken.
Maar de jurk alleen is niet voldoende. Als bij toeval ‘vindt’ de vrouw een
boek van Immanuel Kant op de mat van de buurman. Wanneer het er dagenlang
blijft liggen, eigent zij het zich toe en besluit ze dat ze wil leren lezen –
met de hulp van haar dochtertje. Het is hun geheim, die momenten dat ze samen lezen
nadat het meisje van school komt en voordat de vader thuiskomt van zijn werk.
Het boek doet haar anders kijken naar de jurk, en omgekeerd.
Het eenvoudige verhaal bevat hier en daar rake observaties en mooie
beelden, maar is wat al te rechtlijnig en moralistisch om echt te blijven
boeien. Het biedt een duidelijke les – de verlichtingsidee zorgt ervoor dat je
in vrijheid zelfstandig kunt denken en beslissen – en lijkt, door de connectie
van deze idee niet alleen met ongeletterdheid maar ook met religie, een oordeel
te vellen over de religie in kwestie en in het bijzonder over de plaats van
vrouwen binnen deze religie. Dat lijkt wat al te eenduidig. Jazeker,
geletterdheid is belangrijk en voor jezelf denken ook, maar de verhaallijn die
hier bij elkaar gesprokkeld is om die gedachte te illustreren, mist de
complexiteit die een diep relevante aansluiting bij onze hedendaagse wereld
mogelijk zou maken.
Lamia Berrada-Berca:
Kant en het rode jurkje, De Geus, Amsterdam 2017, 123 p. ISBN 9789044538267.
Vertaling van Kant et la petite robe rouge door Eva
Wissenburg. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan