Vertaald proza

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2017

Emmanuelle Pirotte: Vandaag leven we nog

door Jan Baes

‘De afgelopen maanden had het grote, macabere feest een pathetische wending genomen. De oorlog was verloren en de Duitsers deden alsof precies het omgekeerde het geval was. Volstrekt belachelijk, deze Operatie Greif: een paar arme sloebers die net uit de buik van hun moeder kwamen, die Engels brulden als een boer uit Schwaben, en bij het spelen voor zoon van Uncle Sam even overtuigend waren als Goebbels die ging tapdansen.’
 
Het zijn de bedenkingen van de 35-jarige Mathias, een van de, als Amerikaans soldaat verklede infiltranten die, op initiatief van veiligheidschef Otto Skorzeny, tijdens het Ardennenoffensief verwarring moeten zaaien onder de vijand. Even voordien heeft diezelfde Mathias, zonder goed te begrijpen waarom, zijn SS-collega Hans neergeschoten in plaats van het zevenjarige joodse meisje te executeren dat hen door bange dorpelingen was toevertrouwd, in de waan dat ze Yankees waren. En nu zit hij in een afgelegen blokhut met dat rare en eigenzinnige kind, Renée, dat hem blijkbaar alle vertrouwen heeft geschonken en hem bovendien wil verstrooien met het verhaal van De Vier Heemskinderen. Het is half december 1944 en het contraoffensief zal, tijdens een van de koudste winters ooit, nog tot begin maart duren.
 
Omdat ze daar niet kunnen blijven trekt het merkwaardige stel verder en belandt op een boerderij waar ze, als zogezegd Amerikaans soldaat die uitstekend Engels en Frans spreekt en die een joods meisje heeft gered, door de familie, ondanks hun peilloze angst voor de Duitsers redelijk goed worden opgevangen. De problemen melden zich al snel wanneer eerst een peloton verloren gelopen en wantrouwige Amerikanen opdaagt, later gevolgd door een brutaal Duits commando zich dat klaarmaakt om Mathias en Renée te executeren.

Mathias, die kort voor de oorlog enkele jaren als pelsjager in James Bay, het jachtgebied van de Cree-indianen, heeft doorgebracht is echter van vele heldenmarkten thuis, wat nodig blijkt om aan deze tot avonturenverhaal gepromoveerde roman een min of meer positief einde te breien.
 
Ondanks het feit dat dit boek - eigenlijk de uitgeschreven versie van een oorspronkelijk filmscenario, en dus weldra ook een film -, fel bejubeld en veel gelauwerd werd, heb ik mijn vragen bij deze vertelling die steeds ongeloofwaardiger wordt. Natuurlijk heeft het verhaal van de aparte en ronduit onbegrijpelijke verhouding tussen een kille Duitse moordmachine en het door God en mens verlaten joods meisje alles om de lezer te ontroeren. Toch blijf je zitten met het gevoel dat de sobere en meer diepgaande aanpak waar het boek mee start, al te snel geofferd wordt op het altaar van spektakel en overbodig geweld.
 
Het toevoegen van overdadige geschiedkundige informatie die de uitbreiding van scenario naar roman wellicht vereiste - goed voor een Historia-prijs overigens - is niet echt organisch ingebed en soms ook uitleggerig. Het heeft ook stilistische gevolgen, zodat de toon nogal eens, en soms onverwacht wijzigt van nonchalant naar pathetisch, van hyperrealistisch naar sentimenteel. Dat belet niet dat het boek, met soms karaktervolle tekeningen van de personages, pakkende dialogen en een gedocumenteerde beschrijving van de gebeurtenissen, alle kwaliteiten bezit om een bestseller te worden ; en in de slipstream ervan ook een kaskraker als film.
 
‘Wat ze met hem heeft gehad is genoeg om haar hele leven te onthouden, maar veel te karig voor het verlangen dat ze naar hem heeft, een verlangen dat zelfs in een lang leven, gelooft ze, niet volledig zou worden bevredigd.’
 
Emmanuelle Pirotte: Vandaag leven we nog, Cargo Amsterdam 2017, 207 p. ISBN 9789023466901. Vert. van Today we live door Reintje Ghoos en Jan Pieter Van der Sterre. Distributie: WPG Uitgevers 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri