Nederlands proza

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2017

Inez van Dullemen: Een schip vol meloenen

door Jo Vanderwegen

In Een schip vol meloenen kijkt een actrice op leeftijd terug op haar leven. Ze is de echtgenote van de beroemde regisseur Anthony en reisde met hem de wereld rond. De terugblik op haar reiservaringen in Mexico, San Francisco en Japan én haar doodgeboren kind Julia dat in allerlei gedaanten in haar herinneringen weer tot leven gewekt wordt, vormen de kern van het verhaal. De vroege ontmoeting met haar mentor – de acteur Etienne Decroux – fungeert daarbij als rode draad doorheen de hoofdstukken.
 
Na pure autobiografieën, zoals De Twee rivieren (2015), en haar memoires Vogelvlucht (2010), heeft de veelbekroonde Inez Van Dullemen (°1925) nu gekozen voor een autobiografische roman. En waar Van Dullemen zelf dacht dat De Twee rivieren haar laatste boek in een reeks van ruim dertig werken zou zijn, weet ze haar rijke leven toch nog een ultieme keer in een boeiende roman te vertalen. Voor de liefhebber en de kenner van het oeuvre van Inez van Dullemen zal Een schip vol meloenen dan ook een feest van herkenning zijn. In de voor haar kenmerkende verzorgde stijl stappen we mee doorheen haar leven waarin reizen, sociaal engagement en liefde voor de natuur een essentieel onderdeel zijn.
 
Een schip vol meloenen is strak geconstrueerd en opgevat als de vier jaargetijden. Eindigen doet Van Dullemen met de lente. Elk seizoen wordt voorafgegaan door een citaat van de Amerikaanse dichter e.e. cummings. Op hun beurt zijn de jaargetijden verder onderverdeeld in een tiental hoofdstukken. Die lijken op het eerste gezicht als losse fragmentarische herinneringen aan elkaar te hangen, maar dat is slechts schijn. Thema’s en beelden houden ze namelijk samen. Het allerlaatste hoofdstuk bevat een ode aan haar man, met wie ze haar leven doorbracht, en is doordrenkt met het besef dat de dood naderbij is.
 
Gedurende haar lange schrijversloopbaan, die van start ging in 1949 met Ontmoeting met de andere, reisde Van Dullemen met haar echtgenoot, de regisseur Erik Vos, de wereld rond. Dat deed ze zowel om professionele redenen (Vos kon gaan doceren in San Francisco), als uit nieuwsgierigheid. Zo verbleef het echtpaar lange tijd in Mexico, een land waarop ze hun hele leven dol zouden blijven.
 
En nadat we van die reizen al eerder de neerslag in boekvorm zagen, bijvoorbeeld over Alaska in Eeuwig dag, eeuwig nacht (1981) en over Mexico in ¡Viva Mexico! (1988) en Het land van rood en zwart (1993), komen die elementen ook in haar nieuwste Een schip vol meloenen terug. Daarenboven bevat haar jongste boek motieven die we al kenden uit haar vroegere werk. We kunnen wijzen op het beeld van de vogels: overvliegende ooievaars openen Een schip vol meloenen, en even verderop hangt een marionet uit het Japanse theater ‘als een dode vogel’ tegen de vertelster aan.  In Het land van rood en zwart is een van de treffendste beelden de confrontatie van de hoofdpersoon met ‘de intimiteit van het vogeloog’ – Gertrude heeft het dier moeten neerschieten om haar ijlende reisgenoot in het oerwoud weer op de been te kunnen helpen.
 
Ook het motief van water en/of rivieren is kenmerkend voor het oeuvre van Inez Van Dullemen – zie ook de titel van haar voorlaatste werk, Twee Rivieren. In Een schip vol meloenen is het nu weer de meanderende Ganges in Varanasi, dan weer de stroming en de oever van de rivier in het oerwoud, die de actrice parten spelen. Kortom, Een schip vol meloenen is een interessante, goedgeschreven roman geworden waarin we de typische onderwerpen van Inez van Dullemen herkennen. Het boek nodigt eveneens uit om ander uitstekend werk van haar te leren kennen, zoals Vroeger is dood en het al eerder genoemde Het land van rood en zwart. Haar werk, met name dan het oudere deel, verdient een blijvende belangstelling en een grotere schare van lezers. Laat het een oproep zijn aan bibliotheken om haar boeken niet langer slechts in archieven en verstopte collecties te bewaren.  
 
Inez van Dullemen: Een schip vol meloenen, De Bezige Bij, Amsterdam 2017, 192 p. ISBN 9789023457855. Distributie: WPG Uitgevers

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri