In Een
schip vol meloenen kijkt een actrice op leeftijd terug op haar leven.
Ze is de echtgenote van de beroemde regisseur Anthony en reisde met hem de
wereld rond. De terugblik op haar reiservaringen in Mexico, San Francisco
en Japan én haar doodgeboren kind Julia dat in allerlei gedaanten in haar herinneringen
weer tot leven gewekt wordt, vormen de kern van het verhaal. De vroege
ontmoeting met haar mentor – de acteur Etienne Decroux – fungeert daarbij als
rode draad doorheen de hoofdstukken.
Na pure autobiografieën, zoals De
Twee rivieren (2015), en haar memoires Vogelvlucht (2010),
heeft de veelbekroonde Inez Van Dullemen (°1925) nu gekozen voor een
autobiografische roman. En waar Van Dullemen zelf dacht dat De
Twee rivieren haar laatste boek in een reeks van ruim dertig werken
zou zijn, weet ze haar rijke leven toch nog een ultieme keer in een boeiende
roman te vertalen. Voor de liefhebber en de kenner van het oeuvre van Inez van
Dullemen zal Een schip vol meloenen dan ook een feest van
herkenning zijn. In de voor haar kenmerkende verzorgde stijl stappen we mee
doorheen haar leven waarin reizen, sociaal engagement en liefde voor de natuur een
essentieel onderdeel zijn.
Een
schip vol meloenen is strak geconstrueerd en opgevat als de vier jaargetijden.
Eindigen doet Van Dullemen met de lente. Elk seizoen wordt voorafgegaan door
een citaat van de Amerikaanse dichter e.e. cummings. Op hun beurt zijn de
jaargetijden verder onderverdeeld in een tiental hoofdstukken. Die lijken
op het eerste gezicht als losse fragmentarische herinneringen aan elkaar te
hangen, maar dat is slechts schijn. Thema’s en beelden houden ze namelijk
samen. Het allerlaatste hoofdstuk bevat een ode aan haar man, met wie ze haar
leven doorbracht, en is doordrenkt met het besef dat de dood naderbij is.
Gedurende
haar lange schrijversloopbaan, die van start ging in 1949 met Ontmoeting
met de andere, reisde Van Dullemen met haar echtgenoot, de
regisseur Erik Vos, de wereld rond. Dat deed ze zowel om professionele redenen
(Vos kon gaan doceren in San Francisco), als uit nieuwsgierigheid. Zo verbleef
het echtpaar lange tijd in Mexico, een land waarop ze hun hele leven dol zouden
blijven.
En
nadat we van die reizen al eerder de neerslag in boekvorm zagen, bijvoorbeeld
over Alaska in Eeuwig dag, eeuwig nacht (1981) en over Mexico
in ¡Viva Mexico! (1988) en Het land van rood en zwart (1993),
komen die elementen ook in haar nieuwste Een schip vol meloenen terug. Daarenboven
bevat haar jongste boek motieven die we al kenden uit haar vroegere werk. We kunnen wijzen
op het beeld van de vogels: overvliegende ooievaars openen Een schip
vol meloenen, en even verderop hangt een marionet uit het Japanse
theater ‘als een dode vogel’ tegen de vertelster aan. In Het
land van rood en zwart is een van de treffendste beelden de
confrontatie van de hoofdpersoon met ‘de intimiteit van het vogeloog’ –
Gertrude heeft het dier moeten neerschieten om haar ijlende reisgenoot in het
oerwoud weer op de been te kunnen helpen.
Ook het motief van water en/of
rivieren is kenmerkend voor het oeuvre van Inez Van Dullemen – zie ook de titel
van haar voorlaatste werk, Twee Rivieren. In Een schip vol
meloenen is het nu weer de meanderende Ganges in Varanasi, dan weer de
stroming en de oever van de rivier in het oerwoud, die de actrice parten
spelen. Kortom, Een schip vol meloenen is een interessante,
goedgeschreven roman geworden waarin we de typische onderwerpen van Inez van
Dullemen herkennen. Het boek nodigt eveneens uit om ander uitstekend werk van
haar te leren kennen, zoals Vroeger is dood en het al eerder genoemde Het
land van rood en zwart. Haar werk, met name dan het oudere deel, verdient
een blijvende belangstelling en een grotere schare van lezers. Laat het een
oproep zijn aan bibliotheken om haar boeken niet langer slechts in archieven en
verstopte collecties te bewaren.
Inez van Dullemen: Een schip vol meloenen, De Bezige Bij,
Amsterdam 2017, 192 p. ISBN 9789023457855. Distributie: WPG Uitgevers
deze pagina printen of opslaan