Nederlands proza

BOEKEN NR. 11, DECEMBER 2017

Aya Sabi: Verkruimeld land

door Tom Rummens

In vijf korte verhalen wekt Aya Sabi een land tot leven dat inderdaad verkruimeld is: eenheid en samenhorigheid is er ver te zoeken, het zijn de verschillen die ertoe doen. De kloof tussen arm en rijk, het racisme, de onderdrukking van de vrouw, oorlog en vrede, liefde en haat. Het zijn de splijtende krachten die het land en haar inwoners verkruimelen, zachtjes en niet altijd even duidelijk zichtbaar, maar desalniettemin vastberaden en onstuitbaar.

Na deze inleiding verwacht je allicht een politiek pamflet te lezen, maar dat is Verkruimeld land helemaal niet, of toch niet op het eerste zicht. De taal die Sabi hanteert is zo poëtisch en uitgepuurd dat je eerder de indruk krijgt dat je een dichtbundel in handen hebt genomen. In uitgepuurde zinnen laat ze haar poëtische verbeelding los op de wereld, waardoor concrete situaties die we allemaal kennen, maar soms niet begrijpen, ineens inzichtelijk worden:
 
‘Hoe dichterbij je kwam, hoe meer ik vergat te ademen, des te meer zag ik dat alles aan jou lachte, hoewel je niet lachte.’

De vijf verhalen in Verkruimeld land zijn los van elkaar te lezen, en toch zijn ze verweven met elkaar. Sabi deed de inspiratie voor de haar verhalenmozaïek naar eigen zeggen op tijdens een verblijf in Casablanca, waar ze onder de indruk was van de grote contrasten tussen het rijke stadsgedeelte waar ze verbleef en de krottenwijken die vlak daarbij ontstonden. In Verkruimeld land heeft ze afstand genomen van die concrete situatie: het boek speelt zich niet op een bepaalde plaats af, en ook de tijd waarin de verhalen zich ontvouwen, is niet nader bepaald.

Hoe poëtisch en bijwijlen zelfs iets te zoeterig haar taalgebruik ook mag zijn, Sabi schuwt inderdaad de grote thema’s niet. De personages in haar verhaal staan in functie van iets groters, iets urgenters ook. Het zijn figuranten in de wereld van een schrijfster die het onrecht en de onoverwinnelijke pijn van de condition humaine een stem wil geven, de stem van een nieuwe generatie. En in die stem klinkt empathie als een oerkracht door. Net daar raakt Sabi uiteraard een gevoelige snaar, want laat het nu net dat menselijke mededogen zijn dat in de wereld vandaag en in de dolgedraaide mediamaatschappij waarin we leven, stilaan helemaal volkomen zoek is.

Het is een missie van formaat, maar met haar eenentwintig levensjaren heeft Aya Sabi nog tijd genoeg om eraan te bouwen. Hopelijk is Verkruimeld land nog maar de voorbode voor wat komen gaat.

Aya Sabi: Verkruimeld land, Atlas/Contact, Amsterdam 2017, 121 p. ISBN 9789025451059. Distributie: VBKU België

deze pagina printen of opslaan