Nederlands proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2018

Maria Vlaar : Diepe aarde

door Katja Feremans

Personages van allerlei leeftijden en gezindten bevolken Maria Vlaars verhalenbundel Diepe aarde, maar één ding hebben ze bijna allemaal gemeen: in de liefde maken ze er een zootje van. Het merendeel van de verhalen speelt zich af in Nederland, sommige ervan in een nabije toekomst waarin ons westerse samenlevingsmodel zwaar onder druk komt te staan. De sociaal-politieke toespelingen drijven evenwel weg als ballonnen in de wind, zowel binnen het beperkte bestek van de afzonderlijke verhalen als binnen dat van de volledige bundel, waarin de tijd gaandeweg voortschrijdt tot 2049.
 
Herhaaldelijk eindigen de verhalen zonder noemenswaardige pointe, terwijl ze vaak wel met een verrassende aftrap starten. Een openingszin als ‘Mijn pluspunt zijn mijn killerlegs’ is een sprekende binnenkomer. Of neem nu het begin van ‘Zwaartekracht’. De sfeer doet vermoeden dat de volgwagen waarop de ik-verteller en zijn vriendin Rosette wachten, de voorbode is van een heuglijke gebeurtenis, maar niets is minder waar: ze maken zich op voor de begrafenis van Rosettes moeder.
 
De verteller, een wetenschapper die maar liefst tweehonderdzestig kilo weegt, ziet Rosette voortdurend zijn zicht in en uit lopen vanuit de peperdure stoel waar de thuiszorg hem iedere ochtend met een takel in hijst. Al is zijn lot niet benijdenswaardig, hij probeert zich van zijn beste kant te tonen en zijn goede humeur niet te verliezen bij zoveel immobiliteit. Toch spreekt er onmiskenbaar enige frustratie uit hoe hij terloops signaleert dat hij ‘vanwege dat stomme baantje’ van Rosette, lees haar pr-werk voor een meidenblad, geen recht heeft op een volledige ziekte-uitkering. Zelden laten de karakters, die in al hun menselijke onhandigheid vrij clichématig worden neergezet, zich openlijker ontmaskeren dan in dit soort al dan niet luidop verwoord ongenoegen.
 
Maria Vlaar (1964, West-Friesland) is freelance literair journalist, ze recenseert en interviewt voor onder meer De Standaard. Ze was een tijdlang verbonden aan de redactie van De Bezige Bij. Sinds 2013 is ze voorzitter van de Auteursbond, de Nederlandse beroeps- en belangenvereniging van schrijvers en vertalers. Ze werkt momenteel aan de biografie van Joost Zwagerman. Diepe Aarde is haar debuut.
 
Via een vaak onverwachte insteek roept ze herkenbare situaties op. Daarin figureren personages, die de neiging hebben om zich vast te rijden in vicieuze cirkels van wraak, passie, jaloezie en zelfbewustzijn. De achterflaptekst doet uitschijnen dat er zal worden blootgewoeld wat er zich onder de deklaag van het alledaagse beweegt, maar die belofte wordt niet helemaal ingelost, wat uiteindelijk niet eens zo verwonderlijk is. Maria Vlaar trekt immers zelf een parallel tussen haar bundel en het onderzoeksgebied van de student aardwetenschappen uit het verhaal ‘De ongeborene’. Die volgt namelijk de richting ‘Diepe Aarde’ en buigt zich daarbij over ‘wat in de aardkern gebeurt, daar waar we niet bij kunnen. Waar het te heet is om te meten en te donker om te kijken’.

Maria Vlaar: Diepe aarde, De Arbeiderspers, Amsterdam 2018, 224 p. ISBN 9789029515320. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan