Sabine staat op een
vijfsprong en heeft geen idee welke weg haar terug naar de bewoonde wereld kan leiden.
Er is geen bereik hier in deze uithoek van Zuid-Limburg, de GPS vindt geen
satelliet en ze is vergeten de tank bij te vullen. Zo meteen valt ze zonder
benzine. Aan niets heeft ze gedacht toen ze vertrok, zo ver mogelijk weg van
huis en haar man, die haar verlaten heeft voor een jong ding met bambi-ogen.
Het heeft haar beroofd van verleden en toekomst, en het heden is haar
klaarblijkelijk niet welgezind.
Sabine kiest de verkeerde weg en terwijl een onweer
losbarst, komt ze vast te zitten op een bospad, vlakbij een achttiende-eeuwse
vakwerkboerderij. Meteen gaat ze over in professionele modus en ziet ze de vele
voordelen van het huis om op te nemen in haar portfolio met erfgoedlogies. De
twee meisjes die haar onwillig binnenlaten, zijn echter geen partij om zaken
mee te doen en ze vrezen dat Ennis, als hij terugkomt met maman, furieus zal
zijn vanwege deze ongenode gast. In alles is duidelijk dat op Oldenhage
buitenstaanders niet welkom zijn. Niettemin mag Sabine er de nacht doorbrengen,
in de kamer van Alicia.
De volgende dag neemt Sabine haar intrek in een B&B in
het dorp. Daar worden de Gilissen van Oldenhage met de rug aangekeken vanwege
iets uit het verleden. Maar Sabine blijft er naartoe gaan – het is echt een heel
geschikt pand om een erfgoed-B&B in onder te brengen – en bovendien ziet
het ernaar uit dat de familie, die bestaat uit een oma, een vader en twee
dochters, wel wat hulp kan gebruiken. Voor ze het weet is ze een huissloofje,
dat ook nog wordt afgeblaft. Maar ze hebben haar nodig, denkt ze, en dat is
voor Sabine, die aan de escapades van haar ex een wankel zelfbeeld heeft
overgehouden, een hart onder de riem.
De roman opende al helemaal in
gothic novel-stijl en Renate Dorrestein (1954-2018) zal het hele boek door de
unheimliche dreiging mooi aanhouden. Er is een paar jaar geleden een gast –
Alicia! --vermoord in het huis. Door wie en waarom? En doet justitie niets? Op
de vraag wie de moord gepleegd heeft, lijken meerdere antwoorden mogelijk. Sabine
bedenkt dat het wel elk lid van de familie kan zijn geweest. Ondanks het feit
dat ze haar op bepaalde momenten in vertrouwen nemen, krijgt ze geen vat op hen.
Ze zijn ‘meer een organisme dan een verzameling individuen’ en hun samenhang is
onwrikbaar. Die hechtheid heeft iets dubbels voor haar:
‘De hopeloosheid van deze
Gilissen-onderneming, die zo schrijnend te maken had met liefde en
verbondenheid, op een maniakale manier die ik persoonlijk niet kende en die
daardoor iets benijdenswaardigs had’.
Dorrestein pikt met dit boek
weer aan bij het begin van haar oeuvre, maar deze gothic novel heeft veel
minder gruwel in zich dan Buitenstaanders
of Een nacht om te vliegeren, maar
het gaat er mentaal wel fel aan toe. Onderhuids
spelen zich zaken af die je in vrijwel elk van Dorresteins boeken op een of
andere manier terugvindt. De intermenselijke relaties zijn complex en hoe dan
ook problematisch, en brengen een (plaatsvervangend) schuldgevoel voort. Het
zijn deze thema’s die een rode draad trekken door haar hele oeuvre. Elk van de Gilissen
– misschien op de draconische oma na -- is slachtoffer van de dramatische keuze
die ze na de dood van Alicia maakten om zich koste wat het kost te verplichten
aan elkaar en het gezin tegen de buitenwereld te beschermen . Wat hen
ongeschikt maakt voor deelname aan de gemeenschap. Wie de reddende engel in dit
verhaal is, hangt af van het gezichtspunt, maar wat er finaal nu eigenlijk
gered is…? Sabines observatie op het einde is veelzeggend:
‘ik vroeg me af of je niet
altijd ergens schuldig aan bent […] Misschien was het zelfs zo dat je alleen
maar gelukkig kon worden als je bereid was je schulden al bij voorbaat in te
lossen.’
Vooral het personage van Sabine,
met haar gekwelde hart en geknakte zelfbeeld, brengt ondanks haar sneue
situatie, lucht in het verhaal. Dorresteins verteltrant is licht en mild
spottend als altijd, haar karakters overtuigen ondanks hun curieuze doelen en
motivaties.
Reddende engel is Renate Dorresteins laatste roman. Ze overleed nog
geen jaar na het afronden ervan en heeft haar oeuvre expliciet afgesloten met
een literaire autobiografie, Dagelijks
werk. Reddende engel is vakkundig geschreven,
boeit van begin tot einde en garandeert een zeer aangename lectuur over
wezenlijke menselijke preoccupaties. Een herkenbare, maar opnieuw verrassend
authentieke laatste roman in een mooi en consistent oeuvre.
Renate Dorrestein: Reddende
engel, Podium, Amsterdam 2018, 253 p. ISBN 9789057598609. Distributie Elkedag
Boeken
Meer over het werk van Renate Dorrestein lees je hier
deze pagina printen of opslaan