Zowat de hele Duitstalige pers reageerde enthousiast bij de
vooraankondiging van Die große Heimkehr
begin vorig jaar. Een vuistdikke roman over het Korea van de twintigste eeuw,
geschreven door de winnares van de Europese Literatuurprijs 2012 voor
Oostenrijk, zelf van Koreaanse komaf: dat moest wel een schitterend boek
opleveren. Bij het verschijnen van het werk, bedaarde het aanvankelijke
enthousiasme, maar dat weerhield uitgeverij Signatuur er niet van in een
Nederlandse vertaling te investeren.
Anna Kim vertelt in De grote thuiskomst de loodzware
geschiedenis van Korea na de Tweede Wereldoorlog, en zoomt daarbij vooral in op
de gebeurtenissen rond het einde van de jaren ’50, toen het noorden gebukt ging
onder het stalinistische bewind van Kim Il Sung en het zuiden onder de
gewelddadige dictatuur van Syngman Rhee.
Een nobel doel, want de geschiedenis
van het moderne (Zuid-)Korea kreeg tot nog toe weinig aandacht in het Westen.
Slechts de laatste jaren beginnen schrijvers zoals Han Kang en Hwang Sok-yong mondjesmaat
een tip van de sluier op te lichten. Langs de andere kant betekent dat ook dat
Anna Kim de lezer heel veel context en algemene geschiedenis moet meegeven om
de gebeurtenissen te plaatsen.
De schrijfster wil het daarenboven over zowat alle Koreaanse politieke thema’s hebben
van de 20ste eeuw, zoals daar zijn: de vooroorlogse Japanse
kolonisatie, de Tweede Wereldoorlog, de daaropvolgende Koreaanse burgeroorlog,
het communistische terreurregime in het noorden, de dictatuur in het zuiden,
het lot van de Koreaanse vluchtelingen en immigranten in Japan, de weeskinderenproblematiek…
Al deze informatie moet ingepast worden in een verhaal over driehoeksverhouding
tussen twee jongens en een mysterieuze jonge vrouw. Het hoeft geen betoog dat
Kim daarmee de lat erg hoog legt voor zichzelf.
Omdat de auteur er terecht van
uitgaat dat de gemiddelde westerse lezer niet goed op de hoogte is van die historische
achtergronden, onderbreekt ze het verhaal van De grote thuiskomst talloze malen voor lange, maar wel zéér
interessante non-fictie passages die het Korea van die tijd schetsen. Die
passages breken helaas vaak op ongeloofwaardige in het verhaal in: personages halen
continu krantenartikels uit hun broekzakken, of geven ongevraagd aan elkaar
politiek-historische analyses tijdens de loop van hun dagelijkse gesprekken.
Maar het
grootste struikelblok ligt in het feit dat Anna Kim haar hele verhaal heeft geconstrueerd
rond diezelfde historische gebeurtenissen of sociale wantoestanden. Hierdoor
dobbert de plot stuurloos in het rond. Het verhaal staat volledig ten dienste
van een amalgaam aan thema’s en wordt nergens spannend of geloofwaardig. Anna
Kim is duidelijk niet uit hetzelfde hout gesneden als Jung Chang, die 25 jaar
geleden wél een soortgelijke oefening tot een goed einde bracht met het
magistrale Wilde Zwanen. Han Kang dan
weer beperkte zich in haar doordringende Mensenwerk
tot slechts één gruwelijk thema uit het recente Koreaanse verleden.
Bovendien zitten er
nog een hoop andere onvolkomenheden in De
grote thuiskomst: het tempo is onregelmatig, belangrijke neventhema’s
worden zonder uitleg van het ene op het andere moment verlaten, personages
handelen haaks op hun geschilderde karaktertrekken en sommige metaforen zijn
potsierlijk. De grote thuiskomst is
daarentegen wél interessant in de niet-fictionele passages. In die mate dat het
meteen duidelijk is dat Anna Kim haar zorgvuldige opzoekingswerk beter tot een
persoonlijke analyse van het twintigste-eeuwse Korea zonder meer had gesmeed.
De kwaliteit
van de Nederlandse vertaling is niet denderend. Ondanks bovenstaande
inhoudelijke kritiek, schrijft Anna Kim in een natuurlijk en vlot lezend Duits.
Daar krijgen we met De grote thuiskomst een
stroef Nederlands voor in de plaats. Afgezien van enkele storende germanismen,
leunt de woordkeuze en zinsbouw te dicht bij het Duits aan zodat het soepele
taalgebruik uit het origineel voor een groot deel verloren gaat. De Nederlandse
uitgave moet het bovendien stellen zonder kaartje van Korea en Japan met daarop
alle steden waar het verhaal zich afspeelt.
Anna Kim: De grote thuiskomst, Signatuur, Amsterdam 2018, 528 p. ISBN
9789056726010. Vertaling van Die große Heimkehr door Goverdien Hauth-Grubben.
Distributie Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan