Vertaald proza
BOEKEN NR. 2, JANUARI 2019
Sarah Perry: Gothic fiction renewed
door Kris van Zeghbroeck
Sarah Perry (1979) werd
geboren in Chelmsford (Essex) en groeide op in een fundamentalistisch
protestants gezin (Strict Baptist Church). Ze had geen toegang tot hedendaagse
vormen van kunst, cultuur en literatuur. Klassieke bronnen (muziek, romans en
poëzie) en de kerkgemeenschap bepaalden haar wereldbeeld alsof ze, naar eigen zeggen,
op het einde van de negentiende eeuw opgroeide. Dat maakt dat haar schrijfstijl
en romans sterk doordrongen zijn van oude boeken en de King James Bible in het
bijzonder.
‘The effect on my writing has been profound, and inescapable: I soaked it all up,
and now I'm wringing it out. My obsession with rhythm and beauty comes, I'm
sure, from memorising the King James Bible's peerless prose, and having grown
up in the shade of sin and the light of redemption I suppose it's no surprise
that my debut novel After Me Comes the Flood has been called
uncanny, sinister, strange (though I never intended to write that way – it's
just how my eyes were put in).
Sometimes I'm tempted to regret the youth that left me always a little at a
loss, never quite belonging anywhere – but mostly I'm thankful it filled me
with wonder at the strangeness of things, and gave me my voice.’ (The Guardian)
Sinds haar achttiende voorziet Perry in haar eigen onderhoud en heeft ze haar
studies met uiteenlopende jobs gecombineerd. Ze haalde een doctoraat in
creative writing aan de Royal Holloway University met dichter Andrew Motion
(Poet Laureate (1999-2009)) als promotor. Haar scriptie behandelde het
gothische genre binnen het oeuvre van Iris Murdoch. Perry’s schrijversdroom
moest echter voortdurend wijken om brood op de plank te brengen.
Binnen die moeilijke context schreef ze haar debuutroman, After Me
Comes The Flood (2014), die voorafgaand aan de uiteindelijke publicatie
door een resem uitgevers geweigerd werd. De bekroning met de East Anglian Book
of the Year 2014 gaf haar het vertrouwen dat ze op het goede pad zat en
voldoende financiële slagkracht om zich verder als schrijver te profileren. Een
overweldigend gevoel van bevrijding dat ze ventileert in een ode aan debuutprijzen,
die in feite een tweede roman mogelijk maken.
Met The Essex Serpent (2016, Het monster van Essex)
schreef ze een fenomenale bestseller die voor de nodige internationale
uitstraling zorgde. Bekroond met British Book Awards Book of the Year 2017.
Intussen is haar derde roman verschenen, Melmoth (2018, Melmoth),
en zit er een vierde in de pijplijn. Gekweld door een hernia en een geknelde
zenuw, werd Melmoth gedeeltelijk geschreven onder invloed van
zware medicatie zoals opiaten, wat haar inspireerde om een stuk te schrijven
over schrijven onder invloed van drugs.
Gothische elementen zijn een rode draad in het oeuvre van Sarah Perry, wat
in Het monster van Essex versterkt wordt met de eind
negentiende-eeuwse, Victoriaanse setting. Een gevleugelde monsterslang zou de
moerassen rond het dorpje Aldwinter (Essex) terroriseren. De ruimdenkend
Londense weduwe Cora Scaborne reist met haar autistische zoon en zijn
gouvernante naar de streek om in de natuur van Essex op zoek te gaan naar
sporen en fossielen van het mythische monster.
Ze ontmoet de dorpsdominee William Ransome die fel gekant is tegen haar
onderzoek en het Darwinisme. Bijgeloof, de ontwikkelingen van de (medische)
wetenschap en de socialistische strijd om de huisvesting van de armen in Londen
te verbeteren, vormen een tijdskader waarbinnen de relaties tussen de
verschillende personages op de spits gedreven worden. Onderhoudende historische
fictie die de shortlist van de Costa Novel Award 2016 haalde.
Voor Melmoth haalt Sarah Perry haar inspiratie uit de Gothic
klassieker Melmoth the Wanderer (1820, Melmoth de Dolende) van Charles Robert Maturin
(1780-1824). De oorspronkelijke versie gaat over een geleerde die zijn ziel aan
de duivel verkoopt om 150 jaar langer te leven. Hij is gedoemd om als de
Wandelend Jood over de aardbol te dwalen op zoek naar iemand die zijn schuld
wil overnemen.
Bij Perry wordt het een postmodern gotisch verhaal over moraliteit, goed en
kwaad, schuld en boete. Melmoth is een eenzame in zwart gehulde vrouw die
gedoemd is om over de wereld te dwalen. Ze tracht mensen met een schuldgevoel
te verleiden om haar te vergezellen. Deze figuur stamt uit een aantal
manuscripten met verhalen uit de donkerste geschiedenis.
Hoofdfiguur Helen Franklin is een prille veertiger die in Praag werkt als
vertaler. Schuld en verdriet over wat twintig jaar geleden gebeurde, maken van
haar een meelijwekkende figuur. Via een vriend komt ze in aanraking met die
historische manuscripten en de figuur van Melmoth. Ondanks haar wantrouwen
voelt ze zich geobserveerd door een onzichtbare kracht.
Perry gebruikt de thematiek en structuur van Melmoth de Dolende om
Helen met haar verleden te confronteren en tot keuzes te dwingen. Aan de hand
van in elkaar genestelde verhaallijnen, van brieven, dagboeken en allerhande
noten krijgen we een wervelende excursie in de historische wereld van pijn en
kwelling.
Het menselijke lijden staat centraal, een reflectie van de zenuwpijn die Perry
moest bedwingen met opiaten tijdens het schrijfproces. Voor een van de
personages is pijn in staat om al het menselijke in je te vernietigen en je tot
minder dan een dier te reduceren. Dat maakt dat je echt alles zou doen om eraan
te ontsnappen...
Sarah Perry: Melmoth, Prometheus Amsterdam, 2018, 303 p. ISBN 9789044637212.
Vertaling van Melmoth door Roland Fagel en Natasha Gerson. Distributie
Pelckmans Uitgevers
Sarah Perry: Het monster van Essex, Prometheus Amsterdam, 2017, 413 p. ISBN
9789044634112. Vertaling van The Essex Serpent door Roland Fagel en Natasha
Gerson. Distributie Pelckmans Uitgevers
The Flying Serpent or Strange News out of Essex 1669
deze pagina printen of opslaan