Vertaald proza
BOEKEN NR. 2, JANUARI 2019
Eileen Chang: De liefde van een half leven
door Jo Vanderwegen
Met De
liefde van een half leven van Eileen Chang is nu ook een van de grootste
klassiekers van de twintigste eeuw uit de Chinese literatuur in het Nederlands
beschikbaar, en dan nog wel in een oorspronkelijke vertaling uit het Chinees
door de eminente Silvia Marijnissen. Zij bewees al eerder haar grote verdiensten
voor de Chinese literatuur door haar werk voor het inmiddels ter ziele gegane
tijdschrift Het Trage Vuur, haar
romanvertalingen (met name van de romans van Mo Yan) en de vuistdikke bundel
klassieke Chinese landschapspoëzie (Berg
en water).
Nu slaagt ze erin ook voor Nederlandstalige lezers de
magie van een van China's grootste schrijfsters toegankelijk te maken met haar
vertaling van de roman De liefde van een
half leven. In een uitgebreid en boeiend nawoord schetst de vertaalster
trouwens de achtergrond van Eileen Chang en haar roman. Chang werd in 1920 in
Shanghai geboren in een welgestelde familie. Door de politieke gebeurtenissen
van haar land en haar kortstondige huwelijk met een Chinees die in oorlogstijd
met de bezettende Japanners meewerkte, werd ze door het regime al gauw gezien
als een verdacht sujet. Uiteindelijk emigreerde ze na studies in Hongkong in
1955 naar Amerika. Na een woelig leven overleed Eileen Chang in 1995,
vereenzaamd in haar huis in Los Angeles.
Ondanks dat
haar werk aanvankelijk verboden was door de Chinese autoriteiten, kent het een
grote populariteit, in China zelf en vanaf de jaren zeventig ook in
Engelstalige landen. De Taiwanese regisseur Ang Lee verfilmde een van haar
boeken in 2007 tot de bekroonde film Se,
Jie (in het Westen bekend onder de titel Lust, Caution).
De roman De liefde van een half leven verscheen
oorspronkelijk in 1950 als feuilleton in Yingbao,
een literair tijdschrift uit Shanghai. In 1969 herwerkte Chang het verhaal tot
de roman zoals die uiteindelijk bekend is geworden. Het verhaal speelt zich af
vanaf 1930 tot het einde van de oorlog in 1945 en gaat over de liefde tussen de
mooie en optimistische Manzhen en de verlegen jonge Shijun, die in dezelfde fabriek
werkt. Al vanaf de eerste aanzetten voelt de lezer dat de nodige obstakels
zullen moeten overwonnen worden, en dan nog is de uitkomst ongewis. De
politieke ontwikkelingen blijven veelal op de achtergrond; de nadruk ligt op de
psychologische ontwikkeling van de karakters.
Na een
trage opbouw kantelt de roman en wordt de lezer al snel volledig meegezogen in
de levens van Shijun, Manzhen, Honcai en de anderen. Wat aanvankelijk het
verloop van een verloren liefde lijkt, ontaardt in een fysieke en
psychologische nachtmerrie voor Manzhen, in gang gezet door haar eigen familie.
Veel aandacht krijgen de karaktertyperingen en de subtiele beschrijvingen van
ontmoetingen en gevoelens van de personages. Meer wordt niet gezegd dan wel, en
daarin zit net de kracht van deze prachtige roman waarin het leven van de protagonisten
veeleer wordt bepaald door maatschappelijke conventies en familiale
verwachtingen. Voor Manzhen en Shujin leidt dit tot een tragische afloop en pas
veel later tot berusting bij het lot.
Voor het
schrijven van De liefde van een half
leven werd Chang geïnspireerd door haar eigen lotgevallen alsook door de
Chinese achttiende-eeuwse klassieker en immer populaire Droom van de rode kamer van Cao Xueqin, een boek dat handelt over de lotgevallen en het verval van twee
families. Net als in die klassieker dragen de vrouwelijke hoofdpersonages het
boek. Zij zijn krachtig, treden doorgaans doortastend op en weten zich stand te
houden in de kolkende gebeurtenissen om hen heen. De liefde van een half leven is meeslepend en indrukwekkend,
krachtig en gevoelig, een prachtige en schrijnende roman tegelijkertijd.
Eileen Chang: De liefde van een half leven, De Arbeiderspers,
Amsterdam, 432 p. ISBN 9789029513333. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan