Vertaald proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2019

Martí Gironell: De kracht van een lotsbestemming

door Len Buggenhout

In hoeverre kan het lot je zo goedgezind zijn dat je leven, ondanks de schijnbare en vooral zelfverklaarde tegenslagen, leest als een sprookje? Het is deze vraag die door mijn hoofd blijft rondwaren na het lezen van De kracht van een lotsbestemming, de zesde roman van de Catalaanse auteur Martí Gironell, die onlangs in het Nederlands is verschenen. Er staat bewust Catalaans en niet Spaans, omdat de auteur oorspronkelijk in de regionale, Noord-Spaanse taal schrijft.
 
Het is ook een belangrijke kanttekening aangezien het boek het levensverhaal vertelt van Jean Leon, de oprichter van het befaamde restaurant La Scala in Hollywood en tevens ook stichter van het prestigieuze wijnhuis Jean Leon in Catalonië. Geboren als Ceferino Carrión ontvlucht hij eind de jaren ’40, als een ambitieuze jongeman, het dictatoriale regime van Franco. Na een tussenstop in Frankrijk – eerst in Parijs en nadien in Le Havre – weet de Catalaanse emigrant de Verenigde Staten te bereiken door ongemerkt een vrachtschip binnen te dringen.
 
Als hij in New York bij familie verblijft, weet de Spaanse overheid hem op te sporen en wordt hij per brief opgeroepen zich aan te melden om mee te strijden in de Koreaanse oorlog. Iets wat Ceferino te allen tijde wil vermijden, want net van die verstikking is hij weggevlucht. Met de hulp van enkele naasten weet hij zijn identiteit te veranderen, noemt zichzelf Jean Leon en trekt naar Los Angeles. Daar ontmoet hij Frank Sinatra, the one and only, die hem vraagt om in zijn restaurant te komen werken. Vanaf dan gaat het steil bergop met Jean Leon: binnen de kortste keren mag hij James Dean, Ronald Reagan en Marilyn Monroe tot zijn vriendenkring rekenen, opent hij zijn eigen restaurant dat binnen de kortste keren uitgroeit tot een succesverhaal.
 
Net dat maakt de roman zo moeilijk te verteren. Het lijdt geen twijfel dat de man dag in dag uit hard heeft moeten knokken, dat hij onnoemelijk veel risico’s heeft genomen en dat hij een doorbijter is. Alleen komt het zo niet over op de lezer. Soms lijkt het alsof hij de beste engelbewaarder heeft die een mens zich kan wensen, die hem telkens toevallig nét op het juiste moment de juiste mensen toewuift.
 
Terwijl het personage (en bijgevolg ook het boek) juist zoveel sterker was geweest als de auteur wat meer aandacht had besteed aan de teleurstellingen en moeilijke momenten in Jeans leven. Want iemand die zijn thuisland ontvlucht en Amerika probeert te bereiken, moet het hoe dan ook lastig hebben gehad. Iemand die na meer dan twintig jaar huwelijk van zijn vrouw scheidt, gaat ongetwijfeld door een zware dip. Iemand die twaalf jaar lang geen enkel contact heeft met zijn familie, zal die leegte niet zomaar altijd aan de kant hebben kunnen schuiven. Dit alles verdient meer dan een korte kanttekening.
 
Het is mijns inziens evenwel niet toevallig dat de auteur ervoor kiest om voornamelijk in te zetten op de zegeningen en het fortuin van Jean Leon. In een autonome regio die worstelt met zelfbeschikking en een voogdijoverheid, speelt nationale identiteitsvorming een grote rol. En dan is het altijd handig om historische voorbeelden te hebben aan wie burgers zich kunnen spiegelen. Voor lezers die zelf niet veel met die strijd te maken hebben, levert het voornamelijk een erg mager, irritant karakter en een ontgoochelend boek op.
 
Martí Gironell: De kracht van een lotsbestemming, Oevers, Zaandam 2019, 244 p. Vertaling van La forca d’un destí door Irene van de Mheen. ISBN 9789492068309 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri