Poëzie

BOEKEN NR. 7, JULI 2019

Jan van Meenen: De zee is een zij

door Dirk De Geest

De titel die Jan van Meenen meegaf aan zijn vierde bundel, zegt al veel over zijn visie op het schrijven. Er is sprake van de verbinding van mens en natuur, via het beeld van de zee dat met de geliefde wordt verbonden. Daarbij komt de nauwe klankverwantschap tussen beide woorden, waardoor ze metaforisch aan elkaar gerelateerd kunnen worden. Meteen zijn de hoekstenen van Van Meenens werk aangegeven: een intimistische benadering van het leven, een aandacht voor symbolische verdieping, en niet te vergeten een nadrukkelijk poging om literatuur te schrijven. 
 
Al die componenten zijn inderdaad in De zee is een zij overvloedig aanwezig. De dichter verkent er zijn eigen leven en dat van zijn omgeving in sfeervolle verzen. Die inlevende houding maakt hem ervan bewust hoe alles met alles samenhangt, maar tegelijk ook hoe beperkt ons bestaan is in de tijd. Zo zijn er enkele gedichten die verwijzen naar de toekomstige generaties, maar vooral voert de relatie met de bejaarde moeder die in een instelling verblijft, de boventoon. Als een soort van leidmotief worden de bezoeken aan haar opgeroepen (in een instelling die veelbetekenend de naam Christophe/Kristoffel draagt). De relatie tussen zoon en moeder blijft hecht, maar gaandeweg verliest de gewone communicatie haar kracht waardoor de losse uitspraken nog intenser blijven nazinderen. Uiteindelijk wordt afscheid genomen met een in-memoriam-vers. Die voorbijgaande tijd, en vooral het besef daarvan, is ook merkbaar in de vele verwijzingen naar de seizoenen, naar de ochtend en de avond, naar wat voorbijgaat of reeds weg is.
 
Toch is deze lyriek allerminst pessimistisch. Temporaliteit zorgt immers ook voor intensiteit, het kunnen genieten van zoveel mogelijk ogenblikken. Herhaaldelijk komen in deze bundel momenten aan bod van een dergelijke stilstand, waar de tijd als het ware stilstaat en de ervaring zo intens mogelijk wordt genoten. In de eerste plaats speelt de liefdesrelatie hier een centrale rol, een relatie die ook in haar erotische dimensie wordt geportretteerd. De sensualiteit is overigens een constante in het werk van Van Meenen, ook waar hij landschappen of de zee evoceert. De natuur speelt inderdaad bij hem de rol van een louterende factor, met het gevoel dat de mens opgenomen is in een groter kosmisch geheel. Het is in dit opzicht geen toeval dat veel gedichten zich situeren in het buitenland of aan de kust, plaatsen die als het ware buiten de doordeweekse biotoop liggen.
 
Formeel hanteert de dichter een vrije versvorm, maar hij doet wel zijn uiterste best om zijn verzen ‘literair’ op te laden, met veel beelden en klankverbanden. Een zeker pathos is daardoor niet vreemd aan de hier verzamelde gedichten, en in sommige gedichten draagt die overdaad aan stijlmiddelen niet bij tot de densiteit van de taal. Van Meenen is niet gespeend van talent, maar deze bundel bevat in feite te veel (ook zwakkere) teksten en herhalingen om echt te overtuigen.
 
Jan van Meenen: De zee is een zij. Uitgeverij P, Leuven 2019, 64 p. ISBN 9789492339720 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri