‘Rewilding’ is een term
die gebruikt wordt om grootschalig natuurbeheer te duiden. Daarbij ligt de
nadruk op het herstellen en beschermen van natuurgebieden en de onderling
verbindende natuurcorridors.
Hierbij kunnen de herintroductie van (ver)wilde(rde) grazers als wisenten,
roofdieren als wolven of landschapsbepalende dieren als bevers een rol spelen
in het herstellen van natuurlijke processen die de biodiversiteit van fauna en
flora optimaliseren.
In het befaamde Amerikaanse Nationale Park Yellowstone heeft de herintroductie
van de wolf in 1995 een grote impact gehad; door de overbegrazing van
herten te stoppen en de beverpopulatie te laten groeien werd het landschap
getransformeerd.
Dichter bij huis is er het verwilderingsproject van de Oostvaardersplassen (56
km²) in Nederland, de ‘Noordelijke Serengeti’. Koniks en Edelherten floreren er
elke zomer, maar sterven massaal in de winter omdat er geen roofdieren zijn die
voor natuurlijke selectie zorgen en er gebrek is aan voedsel. De populatie wordt
nu kunstmatig door de mens beheerd.
In Groot-Brittannië (dat als onderwerp centraal staat in de Wainwright Book
Prize for Nature Writing) lopen grootschalige wildernis- en
herbebossingsprogramma’s als The Big Picture (Schotland), Wildland (Schotland),
The National Forest (Midlands) of The Northern Forest (Yorkshire).
Kleinschaliger is de 14 km² van het Knepp Wildland Project, dat ontwikkeld
wordt op het landgoed Knepp van natuurbeschermers Sir Charles Burrell (10th
Baronet) en zijn vrouw, de (reis-)auteur Isabella Tree. Wat ooit een traditioneel
landbouwbedrijf was, werd ingrijpend omgevormd tot een natuurgebied waar
grazers als Exmoorpony's, damherten, Britse longhorn koeien, edelherten en
Tamworthvarkens verwilderen:
‘Using grazing animals as the drivers of habitat creation, and with the restoration
of dynamic, natural water courses, the project has seen extraordinary increases
in wildlife. Extremely rare species like turtle doves, nightingales, peregrine
falcons and purple emperor butterflies are now breeding here; and populations
of more common species are rocketing’.
In Wildling,
bekroond met de Richard
Jefferies Society Literary Award en genomineerd voor
de Wainwright Book Prize Shortlist 2019, beschrijft
Isabella Tree hoe de natuur zijn rechtmatige plaats terug kreeg op een
traditioneel boerenbedrijf. In 2000 kwam er een eind aan een intensief maar
verlieslatend melkveebedrijf.
Met behulp van subsidies werd het oorspronkelijke (Repton) park rond Knepp
Castle, ondergeploegd en bewerkt sinds de Tweede Wereldoorlog, in ere hersteld.
Het verdwijnen van de intensief bemeste en besproeide akkers betekende een belangrijk
keerpunt voor de biodiversiteit.
Wilde bloemen en insecten floreerden tussen de oude eiken, die van een langzame
vergiftigingsdood gered werden. De (her)introductie van grazende damherten met
opvallende geweien, maakte het idyllische beeld compleet ('Serengeti') en
inspireerde om ook de rest van het domein te verwilderen.
In verschillende blokken kreeg de natuur meer ruimte, werden bomen aangeplant
en bevers uitgezet om van de waterlopen in het domein uitwaaierende
waterpartijen met overstromingsgebieden te maken. Het resultaat werd een steeds
transformerend natuurlijk kluwen, waar insecten, vlinders (distel- en monarch
vlinders) en vogels (onder meer nachtegalen en tortelduiven) floreren.
Als kasteeldomein, natuurpark en vogelreservaat kan Knepp Castle Estate (West
Sussex) inpikken op de groeiende tendens naar ecotoerisme en biodiversiteit.
Een duurzame weg om de toekomst van het domein te verzekeren.
Isabella Tree: Wilding, Picador London, 2018, 362p. : ill. ISBN 9781509805105.
Distributie Macmillan UK
deze pagina printen of opslaan