De psychotherapeuten en hun cliënteel, het is een
verhouding waarover je boekenkasten vol zou kunnen schrijven. Hoeveel mensen
dumpen hun diepste geheimen wél bij hun psycholoog, maar niet bij hun
levenspartner of bij hun allerbeste vrienden? En wat doet dat met de
professionele relatie tussen therapeut en cliënt?
Saskia en Lander, zo heten de
twee protagonisten in Of iedereen gaat
dood van Siel Verhanneman. Saskia de therapeut, Lander de cliënt. Of is het
omgekeerd? Deze roman leest als een kat en muisspel tussen twee dolende,
gekwetste zielen. Telkens wanneer je denkt te weten hoe de vork in de steel
zit, neemt een van hen een zoveelste kronkel en ben je de weg weer kwijt.
Of iedereen gaat dood is
Verhannemans debuutroman. Ze publiceerde eerder al enkele opgemerkte
poëziebundels, zoals vorig jaar nog Zo scherp je kon er ook niet geweest zijn. Het
is ook in deze roman te merken, dat feilloze gevoel voor taal, het talent om in
enkele woorden niet alleen feiten te beschrijven maar ook een hele
gemoedstoestand te kunnen vatten. Ze gebruikt daarvoor een taal die
ogenschijnlijk simpel is, zonder oog voor detail of nuance te verliezen.
Het is een talent dat van pas
komt in Of iedereen gaat dood, want
in deze roman speelt zo goed als alles zich af in de hoofden van de twee
hoofdpersonages. Lander worstelt met zichzelf na de dood van zijn vader. Hij
raakt maar moeilijk weer opgestart, zijn leven is een gevecht met zichzelf dat
zich afspeelt tussen het stamcafé, de stoeptegels en sporadische bezoekjes aan
zijn grootmoeder. Met Saskia gaat het nauwelijks beter. Ze is dan wel zijn
therapeut, maar zorgeloos is ze zeker niet. Steeds meer wordt duidelijk dat ook
zij vervuld is van gemis, van een leegte die ze wil opvullen. Maar hoe?
Aanvankelijk wordt de
lezer nog op het verkeerde been gezet. Het lijkt erop dat Lander en Saskia gevoelens
voor elkaar ontwikkelen. Gelukkig heeft Verhanneman iets minder clichématigs in
petto. Want terwijl Lander het via allerlei omwegen eigenlijk vooral over zijn
overleden vader heeft, raakt Saskia steeds meer in die overleden vader
geïnteresseerd. Geobsedeerd zelfs, en verliefd, dat ook. Zodanig intens is ze
met hem bezig dat ze hem weer tot leven wekt, over hem vertelt op feestjes, met
hem uit wandelen gaat. Terwijl Lander een dwangneurose ontwikkelt (hij moet
alles drie keer doen: drie keer de wc doorspoelen, drie flessen wijn drinken)
gaat Saskia er met zijn overleden vader vandoor.
De dwangneurose weet Verhanneman
zeer goed vorm te geven, onder andere door onsamenhangende, korte zinnen in
kapitalen. Maar we komen al snel meer te weten over Lander, want op een bepaald
moment in het boek wisselt het perspectief van Saskia af met dat van Lander,
krijgen we ook zijn visie op de feiten, zijn hersenspinsels.
Hoe weinig er ook in Of iedereen gaat dood lijkt te gebeuren,
Verhanneman slaagt erin alles zo goed te doseren dat het boek leest als een
thriller. Ze geeft net genoeg informatie prijs om de lezer in haar greep te
houden, maar nooit zoveel dat je fantasie en inlevingsvermogen in zouden kunnen
dommelen.
Siel Verhanneman: Of iedereen gaat dood, Angèle, Antwerpen 2019, 203 p. ISBN 9789022335178.
Distributie Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan