Letterkunde

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2020

Elsbeth Etty: Minnebrieven aan Maarten

door Jo Vanderwegen

‘Zolang ik nog leef zal ik mij beijveren om het een eventuele toekomstige biograaf zo moeilijk mogelijk te maken. Blijf in godsnaam van mijn leven af,’ betoogt auteur Maarten ’t Hart in zijn autobiografische Dienstreizen van een thuisblijver (2011). Elsbeth Etty las het wellicht ook, toen ze het gehele oeuvre van de schrijver uit Warmond opnieuw doornam om Minnebrieven aan Maarten te schrijven. Etty besloot een analyse te maken van zijn werk en het verband te leggen tussen de schrijver en zijn oeuvre. Haar werkwijze en overwegingen brengt ze naar voren in de proloog, een verantwoording waarom de Minnebrieven aan Maarten zeker niet kunnen gezien worden als een autobiografie – ook omdat in zijn eigen werk al zoveel autobiografische elementen zitten, aldus Etty. De term ‘minnebrieven’ zelf is uitdrukkelijk een verwijzing naar het werk met dezelfde titel van Multatuli, de schrijver die ook door Maarten ’t Hart zo bewonderd wordt.
 
Aanleiding voor deze uitgave is de 75ste verjaardag van Maarten ’t Hart. De auteur weigerde onderwerp te zijn van allerlei vieringen, aangezien hij sinds zijn vroege jeugd al alle soorten van verjaardagsfeesten mijdt waar hij maar kan. Etty zelf houdt niet van biografieën van nog in leven zijnde schrijvers en liet zich inspireren door Mirjam van Hengels Een knipperend ogenblik over Remco Campert. Deze recente uitgave is gebaseerd op gesprekken met de schrijver. Aldus kwam er een correspondentie op gang tussen Etty en ‘t Hart. Ze bezocht voor het eerst van haar leven Maassluis, de geboortestad van de schrijver en ontmoette ‘t Hart in zijn huis in Warmond.
 
Haar hoop met Minnebrieven aan Maarten bij te dragen aan het doorgronden van ‘t Harts werk, diens persoonlijkheid en literaire betekenis werd bewaarheid: met voldoende afstand maakte ze een analyse van het werk van een van de meest gelezen Nederlandse schrijvers. Ze stelde hem daartoe ongegeneerd vragen over de verbanden tussen leven en werk, maar publiceerde vragen noch antwoorden integraal, aldus Etty in haar verantwoording. Haar bevindingen resulteerden in vier hoofdstukken: ‘Terug naar Maassluis’, ‘Bedriegen of bedroeven’, ‘Tot kwellen geneigd’ en ‘De vrolijke provocateur’. Ze citeert uit het werk van ‘t Hart, alsook uit dat van critici én uit teksten van Multatuli, door ‘t Hart zelf zo bewonderd.
 
Een aantal van zijn belangrijke thema’s komen natuurlijk aan bod, zoals zijn jeugd, het geloof, alsook zijn verliefdheden en verhouding tot het andere geslacht en zijn travestie. Andere, als zijn specialisatie in de ethologie en zijn liefde voor muziek (Bach!) worden buiten beschouwing gelaten. In dat opzicht is Minnebrieven aan Maarten veeleer een inleiding tot het werk van Maarten ‘t Hart, en leer je de man en diens werk pas ten gronde kennen door het lezen van de ‘core business’ – niet alleen zijn romans maar zeker ook zijn dagboeken als Het roer kan nog zesmaal om, Een deerne in lokkend postuur of Dienstreizen voor een thuisblijver, alle uitgegeven in de prestigieuze Privé-domeinreeks. Daarin leer je ook die andere kant van ‘t Hart kennen, namelijk die van een beminnelijke, humorvolle man die zijn eigen koers bepaalt. En die zich aangesproken voelt bij gerechtelijke dwalingen, zoals blijkt bij zijn inzet voor de vrijlating van de onterecht voor moord veroordeelde verpleegkundige Lucia de Berk. Maarten ’t Hart liet geen gelegenheid onbenut haar lot aan te kaarten, en zorgde er met zijn medestanders voor dat zij uiteindelijk werd vrijgesproken.
 
Minnebrieven aan Maarten is een compacte analyse geworden, bovendien verzorgd uitgegeven met een katern kleurenfoto’s. Een aanzet voor de lezer om nader kennis te maken met deze grote schrijver.
 
Elsbeth Etty: Minnebrieven aan Maarten, De Arbeiderspers, Amsterdam 2019, 151 p. ISBN 9789029540421. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri