Letterkunde

BOEKEN NR. 3, MAART 2020

David de Poel: De schrijver die over de soep vloog. Het leven van Frans Pointl

door Jo Vanderwegen

Vijf jaar na zijn overlijden lijkt het werk van schrijver en dichter Frans Pointl langzaam maar zeker vergeten te worden. Het is de perfecte illustratie van hoe snel het allemaal kan gaan, want begin jaren 1990 was Pointls doorbraak, De kip die over de soep vloog, een regelrecht verkoopsucces. Met een biografie van de hand van David de Poel én het gelijktijdig uitbrengen van een Verzameld Werk hoopt uitgeverij Nijgh & Van Ditmar het tij te keren. Logisch, Pointls oeuvre is nog steeds meer dan de moeite waard.
 
David de Poel pakt zijn biografie van Frans Pointl – dat de opmerkelijke titel De schrijver die over de soep vloog meekreeg – origineel aan. Het werk wisselt hoofdstukjes klassieke levensbeschrijving af met een zeer persoonlijk relaas. De Poel had namelijk een redelijk nauw contact met Frans Pointl gedurende diens laatste levensjaren.
 
De Poel bericht over Pointls vrij trieste levensloop. Door de Jodenvervolging wordt Frans op kleuterleeftijd ondergebracht bij vreemde mensen en pas na de oorlog met zijn Joodse moeder herenigd. De oorlog en de scheiding van haar zoontje zorgden ervoor dat ze overbeschermend werd. Die verstikkende invloed zou een heel leven lang op Pointl wegen. Hoewel hij de dood van zijn moeder als een bevrijding beschouwde, lukt het daarna even goed niet zijn leven op de rails te krijgen. De enkele liefdeloze relaties blijven kort en mislukken; Pointl woont het grootste deel van zijn leven bij hospita’s en moet daarenboven van een ziekte-uitkering zien rond te komen. Keer op keer lijkt Pointl bewust een leven in de marginaliteit op te zoeken.
 
Het knappe aan De schrijver die over de soep vloog, is dat David de Poel zijn boek uitermate onderhoudend maakt door de levensloop af te wisselen met het relaas hoe hijzelf van biograaf plots tot Pointls vertrouwenspersoon werd. Door het opduiken van het syndroom van Guillain-Barré bij de bejaarde Pointl, takelt de auteur snel af. Aangezien Pointl zo goed als geen vrienden en familieleden had, nam De Poel een deel van de taken op zich. Dat geeft hem meteen de kans de lezer een inkijk te bieden hoe Pointl écht is en een parallelle analyse van Pointl te maken als mens én schrijver. Snel moet De Poel toegeven dat Pointl een klagende eenzaat is, die door jeugdtrauma’s haast compulsief alle relaties en contacten op de klippen laat lopen.
 
Echt interessant wordt het wanneer De Poel de puzzelstukjes van Pointls schrijverscarrière bij elkaar legt. Hoewel De kip die over de soep vloog algemeen als Pointls debuut wordt aanzien – een boek dat hij op 56-jarige leeftijd schreef – kan De Poel aantonen dat Pointl al vanaf zijn zeventiende met literatuur bezig was: hij schreef namelijk een ongepubliceerde roman, een hele reeks gedichten en richtte zelf een literair tijdschriftje op. Telkens weer probeert Pointl zijn werk te laten publiceren in andere tijdschriften (wat soms lukt), maar merkwaardig genoeg torpedeert hij heel vaak zijn eigen carrière door terug te krabbelen en onmogelijke eisen te stellen. Kortom, De Poel weet haarfijn Pointls zelfdestructieve kant bloot te leggen, te meer omdat hij er zelf mee geconfronteerd wordt tijdens diens aftakelingsproces.
 
Het unieke aan De schrijver die over de soep vloog is dan ook dat De Poel erin slaagt een verband te leggen tussen Pointls meermaals haperende literaire ontwikkeling, zijn late erkenning, de thematiek van zijn poëzie en proza enerzijds en ’s mans karakter en levenshouding anderzijds. Het is daarenboven erg prettig dat De Poel zijn werk doorspekt met enkele van Pointls gedichten die uitstekend de stemming weten te illustreren. Maar het meest opmerkelijke van dit fascinerende werk is dat De Poel is zijn relaas zelf heel dichtbij de droge, tragikomische schrijfstijl van Pointl zelf komt.  
 
David de Poel: De schrijver die over de soep vloog. Het leven van Frans Pointl, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, 2019, 304 p. ISBN 9789038804699. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri