Poëzie

BOEKEN NR. 4, APRIL 2020

Malou Swinnen, Inge Braeckman: La pose voilée

door Dirk De Geest

Malou Swinnen heeft als fotografe geen introductie meer nodig. Zij publiceerde alleen al bij de Leuvense uitgeverij P een aantal fotoboeken, die konden bogen op een brede waardering. Haar onderwerp is sinds jaar en dag de vrouw, als een herkenbaar maar tegelijk ook bij uitstek mysterieus wezen. Swinnen fotografeert vrouwen, naakt of in detail, maar steevast gaat het daarbij om metamorfoses; de modellen zijn bijvoorbeeld gesluierd of onherkenbaar gemaakt. Daarenboven zijn de meeste projecten thematisch samenhangend maar verspreid over reeksen foto’s, waardoor de spanning tussen hetzelfde en het andere tastbaar wordt gemaakt. Mensen worden serienummers, maar tegelijk zijn het de onooglijke details die ons van alle anderen (lijken te) onderscheiden. Daarenboven problematiseert Swinnen de notie van het ‘natuurlijke’ door aan te geven hoe wij steevast ‘poseren’, ons tonen aan de blik van de ander, of wij dat nu willen of niet. Die blik, doelbewust of argeloos, is ook wat iedere toeschouwer van haar werk noodgedwongen moet overnemen.
 
Ook in La pose voilée is de kijker opnieuw getuige van dat levenslange project. Het boek bevat een reeks foto’s op klein formaat, vergelijkbaar met de snapshots uit vroegere camera’s, maar die schijnbare momentopnamen zijn in werkelijkheid perfect in scène gezet. De vrouw toont én verbergt zich tegelijk, maar net het gebruik van attributen zoals sluiers of doeken versterkt haar mysterieuze vrouwelijkheid. Daarenboven worden die vrouwenportretten gecombineerd met vergrotingen van bloemen en planten (die zo even groot lijken als de mensen). De sensuele vormen en lijnen van die flora lijkt een soort van organisch verlengstuk van het vrouwelijke schoon, terwijl omgekeerd de menselijke figuren versmelten tot een soort van plantaardige realiteit. De grenzen tussen mens en de organische wereld, tussen subject en object, tussen object van verleiding en ‘neutraal’ gegeven worden door die werkwijze afgetast en deels ontmanteld. De objectiverende, de esthetische en de erotiserende blik blijken veel dichter bij elkaar te liggen dan wij doorgaans geneigd zijn aan te nemen.
 
Datzelfde komt naar voren in de gedichten die Inge Braeckman bij dat rijke visuele materiaal schreef. De poëzie van Braeckman is immers tegelijk concreet en abstract, lyrisch-evocatief en analytisch. In haar gedichten verwijst zij vrijwel steeds naar treffende visuele details. Niet verwonderlijk komt de afwezigheid van het gelaat en de gedeeltelijke camouflage van een sluier daarbij aan bod; het past perfect bij de spanning die de dichteres graag in haar werk analyseert tussen wat aanwezig is en wat zich daarentegen aan de aanwezigheid (en aan de blik) onttrekt. Even boeiend is de manier waarop Braeckman de verbeelding van bloemen laat verglijden in metaforen van het menselijke lichaam, en omgekeerd. Op die manier bereikt ze dezelfde osmose als de fotografe. Deze uitgave is daarom veel meer dan een louter geïllustreerde dichtbundel, het betreft een diepgaande samen-werking van twee verwante (en verscheiden) kunstenaarszielen.  
 
Malou Swinnen, Inge Braeckman: La pose voilée, P, Leuven 2019,95 p. ISBN 9789492339799

deze pagina printen of opslaan