Nederlands proza

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2020

L.H. Wiener: Zeeangst. Een logboek

door Len Buggenhout

Amper 13 jaar oud was hij, toen de Nederlandse auteur L.H. Wiener ‘op driehonderd meter voor de kust van Zandvoort het verdrinkingsproces zo goed als geheel [heeft] ondergaan’. De man is 75 nu en kan zich het moment nog haarfijn voor de geest halen, zo bepalend was deze traumatische gebeurtenis.

Maar eens de zee in de mens zit, krijg je haar er niet zomaar uit. Het bewijs daarvan? Al op betrekkelijk jonge leeftijd koopt Wiener zijn eerste boot en raakt in de ban van zeilen, een vrijetijdsbesteding die hij de rest van zijn leven zal meezeulen. Zijn relatie met de zee mag bijgevolg op zijn minst ambigu worden genoemd. Er is het ontzag voor de natuur en de bijhorende existentiële diepgang, en er is de angst voor de dood.
 
In deze dualiteit zag Wiener de aanleiding voor een nieuwe boek. Zeeangst. Een logboek is een verslag van een negen weken durende zeiltocht langs de Engelse zuidkust en het eiland Wight. Een reisverhaal pur sang, zonder spanningsboog, waarin de tocht de structuur bepaalt en de gebeurtenissen onderweg de hoofdrol opeisen, met Loes, de kat des huizes, in een glansrol.  
 
Toch doet deze omschrijving onrecht aan wat dit verslag uiteindelijk is geworden. Jazeker, het is in de eerste plaats een erg gedetailleerde weergave van alle zeiltochten die hij op deze trip samen met zijn vriendin aflegt, eveneens een ervaren zeezeilster. En ja, soms wordt het zelfs erg technisch, wat het voor een leek als ik complex en moeilijk te begrijpen maakt. Dit euvel werd opgelost door achteraan een tien pagina’s tellende begrippenlijst toe te voegen, maar het is enkel de doorzetters gegund om bij elk onbekend woord heen en weer te bladeren.
 
En kijk, dit boek is niettemin één groot plezier om te lezen, net omdat het zoveel meer is dan een reisverslag. Wiener dolt graag met de lezer en de mensen uit zijn omgeving, maar bovenal met zichzelf. Heerlijk hoe hij zichzelf ’s avonds in de kajuit op de korrel neemt, wanneer hij over zijn logboek gebogen zit en zijn wedervaren van die dag tegen het licht houdt - al zeker na een scheut whisky of enkele glazen wijn. Soms lichtvoetig, soms diepzinnig.
 
Er komt een belezen liefhebber van de zee bovendrijven, die niet verlegen zit om een citaat meer of minder of refereert naar de geschriften van legendarische zeilers en zeiltochten. Niet om onnodig zijn kennis tentoon te spreiden, wel om aan de hand van hun zienswijze zijn eigen relatie tot de zee te onderzoeken. Een rasecht verteller ook, zo een die de theatraliteit niet schuwt wanneer hij een waterglas whisky ledigt bij het graf van de Engelse romanschrijver en dichter Malcolm Lowry en een saluut brengt aan Virginia Woolf. En een natuurliefhebber, die zijn ontzag voor de niet-menselijke verwezenlijkingen op deze aardbol niet onder stoelen of banken schuift.
 
Zeeangst. Een logboek is een leuk boek, een pareltje dat begint als een reisverslag maar geleidelijk evolueert naar een boek waarin de auteur vooral zichzelf op de weegschaal legt.
 
L.H. Wiener: Zeeangst. Een logboek, Pluim, Amsterdam 2020, 284 p. ISBN 9789492928894 

deze pagina printen of opslaan