Poëzie

BOEKEN NR. 4, APRIL 2021

Carl De Strycker (sam.), Roger Raveel: Met heldere verf en verlangen. Dichters bij Raveel

door Dirk De Geest

De schilder Roger Raveel is wereldberoemd, althans in Vlaanderen. Hij stond voor een vorm van schilderen die allereerst vertrok van een nauwgezette observatie. Die obsessie met de dagelijkse werkelijkheid uit zich niet enkel in het schilderen van elektriciteitspalen, betonnen afsluitingen en fietsen maar ook en vooral in het afbakenen van bepaalde objecten of scènes uit de realiteit. De schilder kijkt en selecteert, en daardoor presenteert hij fragmenten van de dagelijkse realiteit in een soort van intensere vorm. Daarin ligt voor Raveel de kern van de ‘Nieuwe visie’, een stijl die in de jaren 1960 nauw aansloot bij de Popart of het hyperrealisme en bij het literaire Nieuw-realisme.  

Tegelijk beperkt Raveel zich niet tot die uitvergroting. Hij kiest veeleer de problematische verhouding tussen werkelijkheid en kunst als centraal thema. In sommige van zijn werken wordt het tweedimensionale van een schildervlak opengebroken door reële elementen (bijvoorbeeld een vogel in een kooi) in het kunstwerk te verwerken. In andere gevallen wordt getoond hoe realistische details evenzeer constructies zijn, door bijvoorbeeld geometrische vormen als vierkanten of cirkels door de reële weergave te weven. Wie kijkt naar de schilderijen ziet vooral silhouetten en contouren. De specifieke werkelijkheid en de abstracte vormen en voorstellingen gaan met elkaar in gesprek.
 
Raveel zou dit jaar honderd geworden zijn, en dat wordt herdacht met tal van initiatieven. Het feit dat de schilder voor veel dichters als inspiratiebron heeft gefungeerd bracht de Poëziekrant ertoe om enkele jaren lang nieuwe beeldgedichten van uiteenlopende auteurs te publiceren, als een soort van feuilleton. Die bijdragen zijn aangevuld met splinternieuwe teksten en met een aantal prachtige illustraties, op groot formaat en in kleur afgedrukt in deze fraaie bloemlezing. Dat alles illustreert hoezeer het werk van Raveel en zijn artistieke visie blijven doorwerken in onze literatuur.
 
Er zijn uitsluitend recente gedichten opgenomen waardoor enkele belangrijke realisaties (helaas) buiten beschouwing zijn gebleven. Zo werkte Hugo Claus herhaaldelijk samen met Roger Raveel, en hun gezamenlijke realisatie Genesis (33 gedichten met telkens een grafisch equivalent) behoort ongetwijfeld tot de hoogtepunten van beider loopbaan. Die symbiose is zo mogelijk nog sterker aanwezig in het werk van Roland Jooris, die zich als geen ander voor de promotie van Raveel heeft ingezet. Die gedichten ontbreken hier jammer genoeg, en datzelfde geldt voor de reeks die Jo Gisekin aan Raveel heeft gewijd.
 
Daartegenover staat echter dat hier een bijzonder boeiende en gevarieerde selectie voorligt, die geordend is volgens de evolutie van het beeldend werk van Raveel. In die zin vormen de illustraties een soort van tijdbalk die door de gedichten wordt becommentarieerd. De teksten zelf zijn erg uiteenlopend, maar net daardoor komt een rijk palet tot stand dat de gelaagdheid van Raveels werk uitmuntend recht doet. Sommige dichters vertrekken van een soortgelijke observatie van de schilder om van daaruit de wereld poëtisch te transformeren. Andere dichters concentreren zich dan weer op de personages die staan afgebeeld (wat vaak leidt tot intense en aangrijpende verzen).
 
De toon is soms persoonlijk, soms meer filosofisch en de gedichten variëren van abstracte beschouwingen tot sprookjes of hilarische verhaaltjes. Maar vooral, deze bloemlezing laat zien hoeveel soorten poëzie met verve worden geschreven en hoezeer de voorstellingen van Raveel dichters blijven inspireren. In die zin is dit een fantastisch leesboek en geschenkboek, voor liefhebbers van kunst en letteren.  
 
Carl De Strycker (sam.), Roger Raveel: Met heldere verf en verlangen. Dichters bij Raveel, Poëziecentrum, Gent 2021, 103 p. : ill. ISBN 9789056552497

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri